1. iqtisodiyotga kirish

3. Ehtiyojlarning to‘yinganligi to‘g‘risidagi aksioma. Unga binoan iste’molchilar har doim ne’matning kichikroq qismidan ko‘ra ko‘proq qismini afzal ko‘radi. Masalan iste’molchi bitta mashinaning o‘rniga ikkita mashinani afzal ko‘radi. Ushbu aksiomaga nafliligi manfiy bo‘lgan tovarlar misol qilinishi mumkin, chunki ular iste’molchining farovonlik darajasini pasaytiradi. Xususan, havoning ifloslanishi, shovqin iste’molchi uchun naflilik darajasini pasaytiradi.
Ushbu 3 ta aksioma (zaminlar) naflilikning funksiyasini aniqlash uchun zarur. Bu aksiomalar iste’molchining afzal ko‘rishini tushuntirmaydi, balki aks ettiradi. Har bir iste’molchiga afzal ko‘rishini o‘ziga xos xususiyatlarini befarqlik egri chiziqlari yordamida ko‘rsatish mumkin.
Naflilik funksiyasi - iste’mol jarayonida erishiladigan iste’mol hajmlari bilan naflilik o‘rtasida nisbat. Naflilik funksiyasi xaridorning afzal ko‘rishlarini (xohishlarini) ko‘rsatadi. Naflilik funksiyasi ma’lum miqdordagi tovarlarga boshqa bir miqdordagi tovarlarni taqqoslashni bildiradi.
Naflilik funksiyasi - ehtiyojlarning qondirilishi darajasigacha, iste’molchi tomonidan tanlangan tovarlar to‘plamini tartiblashda (ketma ket joylashuvi) iste’molchining tanlovi bo‘yicha harakatlarning maqsadli funksiyasi. Naflilik funksiyasi iste’mol qilinayotgan tovarlar (X,Y)dan olinayotgan naflilikni hosilasini ifodalaydi.
U(X,Y) = XY
Naflilik - bu iste’molchilar ma’lum bir mahsulot (xizmat) ni iste’mol qilishdan oladigan qoniqishdir. Naflilik subyektning ne’matni iste’mol qilish yoki qandaydir harakatlarni bajarishdan oladigan qoniqishining o‘lchovidir.
Naflilik faqat individual tushuncha, chunki bir odamga nafli bo‘lgan narsa boshqasiga nafsiz bo‘lishi mumkin.
Naflilik tovarning iste’mol xususiyatlariga va iste’mol jarayonining o‘ziga, ularning kimning ehtiyojini va qanday qondirishiga bog‘liq. Naflilikning o‘zi ma’lum bir aniq tovarning ko‘payishi yoki kamayishi bilan o‘zgaradi. Birinchi holda, u kamayadi, ikkinchisida esa ko‘payadi.
Naflilik tartib o‘lchov xususiyatiga ega, bunda muqobillar tartiblangan (ketma ket joylangan ) bo‘lishi mumkin, ammo miqdoriy o‘lchov xususiyatiga emas.
Umumiy va me’yoriy naflilik farqlanadi.