4. Ekoturizmning kelib chiqish tarixi va rivojlanish bosqichlari.
Ekoturizm va barqaror sayohatning boshqa shakllari 1970 yillarning ekologik harakati bilan kelib chiqadi. Ekoturizmning o'zi 1980 yillar oxirigacha sayohat konsepsiyasi sifatida keng tarqalmagan. Shu vaqt ichida atrof-muhitning bexabarligini oshirish va tabiiy joylarga sayohat qilish istagi sayyohlar joylashgan joylardan farqli o'laroq, ekoturizmni xush ko'rdi.
O'shandan beri ekoturizmga ixtisoslashgan bir nechta turli tashkilotlar tashkil etilib, ko'plab odamlar bu borada mutaxassis bo'lishdi. Misol uchun, mas'uliyatli turizm markazining asoschisi, doktor Marta D. Bal, ko'plab ekoturizm ekspertlaridan biridir.
Atrof-muhit bilan bog'liq va sarguzasht sayohatlarining kengayib borayotgani sababli, sayohatlarning turli turlari ekoturizm deb tasniflanadi. Aksariyat hollarda ular ekoturizm emas, chunki ular sayg'oqni saqlash, ta'lim olish, kam ta'sir o'tkazish va tashrif buyurilgan joylarda ijtimoiy va madaniy ishtirok etishni ta'kidlamaydi.
Shu bois, ekoturizm deb hisoblash uchun sayohatlar Xalqaro Ekoturizm Jamiyatining quyidagi printsiplariga muvofiq bo'lishi kerak Joyni ko'rishning ta'sirini kamaytirish (ya'ni, yo'llarni ishlatish) Atrof-muhit va madaniy amaliyotlar uchun hurmat va xabardorlikni oshirish Turizm sayohatchilarga ham, mezbonlarga ham ijobiy tajriba taqdim etilishini ta'minlash Muhofaza qilish uchun to'g'ridan-to'g'ri moliyaviy yordam ko'rsatish Mahalliy xalqlarga moliyaviy yordam, vakolatlar berish va boshqa imtiyozlar berish Sayohatchining mamlakatning siyosiy, ekologik va ijtimoiy muhitini bilishini oshirish
6.Dunyoda milliy parklarining tashkil qilinishi
Milliy parklar. Milliy park tushunchasi, uning vazifalari va Milliy parklardan turizm va rekreatsiyada foydalanish bo‘yicha Birinchi 1933-yil Londonda “Afrika flora va faunasini muhofaza Qilish Konvensiyasi”da qabul qilindi. 1940-yili Dehlida milliy Parklarning hozirgi ta’rifi berildi. Milliy parklar milliy va xalqaro ahamiyatga ega bo‘lgan Betakror tabiatni va tabiiy landshaft obyektlarini, ekologik Tizimlarni muhofaza qilish va ilmiy, rekreatsiya, dam olish, Madaniy-ma’rifiy tadbirlar o‘tkazish uchun mo‘ljallangan va Qo'riqlanadigan hududlar hisoblanadi. Milliy parklarning tashkil qilinishi. Dunyoda birinchi milliy park – Yellouston – 1872- Yili Kanada davlatining tashabbusi bilan Amerika Qo‘shma Shtatlarida tashkil qilindi. Chunki, Yellouston milliy parkining Bir xil tabiiy landshaftlarga ega bo‘lgan hududlarining katta qismi Kanada davlati chegaralarida joylashgan edi. Shimoliy Amerika Qit’asining Qoyali tog‘larida 1885-yilda 26 km. Kv. Maydonda Vud Baffalo milliy parki ochildi. 1948-yilda “Tabiatni va tabiiy Resurslarni muhofaza qilish xalqaro Ittifoqi” (MSOP) tashkil Qilindi. 1933-yil Londonda “Afrika Flora va faunasini muhofaza qilish Konvensiyasi”ning milliy parklar Bo‘yicha qabul qilgan qaroridan keyin davlatlarda milliy parklarni Tashkil qilish birmuncha jonlandi. Ayniqsa, Afrika davlatlarida XX asrda ko‘plab milliy parklar va tabiat qo‘riqxonalari tashkil Qilindi. Bu milliy parklar va tabiat qo‘riqxonalari hozirgi kungacha Betakror tabiat muzeylari sifatida insoniyatga xizmat qilmoqda. Afrikadagi eng katta milliy parklar Zair davlatida tashkil qilingan; Salonga Upemba, Maiko,Virunga. Zairdagi Kafue milliy parkida Dunyodagi karkidon va begemotlarning eng ko‘p sonlari saqlanadi Va muhofaza qilinadi. Dunyodagi davlatlar o‘zlarining milliy parklaridan har xil Tartibda foydalanadilar. Shuning uchun ham dunyodagi milliy Parklarning tashkiliy, iqtisodiy va geografik xususiyatlarini bilib Olish zarur. Milliy parklar davlat va xususiy mulk egaligiga Qarashli bo‘lishi ham mumkin. Bundan tashqari ba’zi davlatlarda Milliy parklar xalqaro tashkilotlar ixtiyoriga ham beriladi. Hozirgi Vaqtga kelib milliy parklarning asosiy qismi deyarli davlat mulkiga Aylantirilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |