1. Ekologik omillarning me'yoriy hujjatlarda aks etishi Ekologik bilimlarning qomusiy allomalar tomonidan o'rganilishi

 zardushtiylarning o’ziga xos o’simlik va xayvonot olami, hayot tarzi bilan aloqador tarixiy sharoit havo, suv, tuprok va olovning iloxiylashtirilishiga olib keldi. 

"Avesto" da xayvonlarga ozor bermaslik, ularni asrash chora-tadbirlari to’g’risida, turli xil suvlar va ularning foydasi haqida yozilgan. "Avesto" da maxsus bulim bo’lib, uning nomi "Suvlar kasidasi" dir. Unda Markaziy Osiyoning yirik daryolaridan biri - Amudaryo haqida suz yuritiladi. 

Suvni toza tutish uchun quyilgan talablar tuprokka ham quyilgan. Ona zamin tabiatning ajralmas bo’lagi, shu sababli ajdodlarimizning yerga mexri o’zgacha bo’lgan. Ona zaminni extiyot qilishda sir-asror mul-kul, karomat kattadir, chunki yer barcha boylikning asosi, butun tiriklikning manbaidir¹. Zardushtiylar e’tikodicha, yer har bir xil iflos narsalar, ayniqsa, inson va xayvonlar jasadining kumilishidan paydo buladigan narsalardan poklanishga extiyoj sezadi. E’tikodga ko’ra, ulimning uzi ham yovuz kuchlarning ishi hisoblangan. Bu yovuz kuchlar ulimdan sung ham jasad atrofini tark etmaydi. Shunga ko’ra vafot etganlarning jasadlari tog’ koyalari, saxrolar, maxsus sokinlik minoralarida qoldirilgan va ularning suyaklarigina qolmaguncha kul tekkizilmagan. Sung suyaklar yig’ilib maxsus idish - "assuar"larga solingan va maxsus joylarga kumilgan. E’tikod qiluvchilar uchun ulik tananing mukaddas yer, suv yoki o’simliklarga tegib turmasligi favkulodda muhim ahamiyatga ega bo’lgan. 

Zardushtiylik ta’limotida atrof muxitga nisbatan madaniyatning teranligi va kuchliligi insonni xayratga soladi. Zero, uning dolzarbligi hozir ham uz kuchini saqlab qolmoqda. Bu urinda yerni ifloslantirmay va xosildorligicha saqlash, o’simlik va daraxtlarni ustirish, xayvonlarni parvarishlash kabi masalalar kuzda tutilgan. 

Axlatlarni maxsus usulda tozalash lozim bo’lgan. Toza va kuruk axlat masalan, singan idish, suyaklar yerga zarar keltirmaydigan narsalar sifatida kumib tashlangan. Qolgan barcha narsalar tomida tuynuksimon teshi