1-боб. “Қишлоқ ХЎжалиги иқтисодиёти”фанининг предмети, Ўрганиш услублари, мақсад ва вазифалари

Фаннинг услубияти бу – илмий билимнинг тамойиллари, тизими, 
йўллари ва қонун-қоидаларидир. Тадқиқотларнинг назарий ва услубий 
асосини мамлакатимиз ва хорижий иқтисодчи олимларининг илмий ишлари 
ҳамда иқтисодий фан ютуқлари ташкил килади.
Услубият фан томонидан қўлланилаётган усулларга таянади. Услубият 
умумилмий тавсифга эга, лекин хар бир фан ўзининг предметидан келиб 
чиқиб, ўзининг илмий билим усулларига эга бўлади. Шунинг учун услубият 
умумилмий ва хусусий бўлади. Умуммилмий усуллар: иқтисодий-
статистик, монографик, ҳисоб-конструктив, баланс, иқтисодий- 
математик усуллардир. 
Қишлоқ хўжалиги иқтисодиёти фанини ўрганишда қуйидаги 
усуллардан фойдаланилади:
Илмий абстракция усули. Ушбу усулда ўрганилаётган жараённинг 
асл моҳиятига эътибор қаратилиб, таҳлил вақтида чалғитиши мумкин бўлган 

---

иккинчи даражали нарсалар, воқеа-ҳодисалар фикрдан четлаштирилади 
(масалан, талаб қонуни ўрганилаётган вақтда фақатгина талаб ва баҳо 
ўртасидаги ўзаро боғлиқлик таҳлилқилиниб, бошқа ҳолатлар-давлатнинг 
нарх сиёсати, рақобат, бозорнинг тўйинганлик даражаси ва бошқалар 
эътиборга олинмайди).
Индукция ва дедукция усули бир-бирига қарама-қарши бўлган, аммо 
ўзаро боғлиқликдаги фикрлаш усулидир. Фикрнинг хусусий фактлардан 
умумий фактларга қараб ҳаракати индукция, аксинча умумий фактлардан 
хусусий фактларга томон ҳаракати дедукция деб аталади. Индукция ва 
дедукция усуллари гипотеза ҳақидаги фикрларни илгари суради. Гипотеза-
бирор бир воқеа-ҳодисанинг илмий назария бўла олиши учун уни тажрибада 
синаб кўриш ва назарий жиҳатдан асослаб бериш учун бериладиган илмий 
таклифдир.
Таққослама таҳлил усули. Энг яхши натижаларга эришиш мақсадида 
хусусий ва умумий кўрсаткичларни таққослаш. Тадбиркор ўзи қилган 
харажатлар билан рақибларининг харажатларини солиштириши, муқобил 
вариантларни топиб таққослаб бориши керак. «Харажатлар-натижа» сингари 
машҳур бўлган ёндашув ҳам таққослама таҳлил усулига асосланади.