1-боб. Бухгалтерия ҳисобининг концепциялари ва тамойиллари

Узоқ муддатли мажбуриятпарини жорий қисми
Тўлов муддати етиб келиши билан узоқ муддатли мажбуриятлар ёхуд уларнинг бир қисми жорий бўлиб қолади. Ҳисобот даври куниданбошлаб бир йил муддат ичида тўланиши лозим бўлган узоқ муддатли қарзнинг суммаси жорий мажбуриятларга ўтказилиши лозим:
Дт узоқ муддатли мажбуриятлар
Кт узоқ муддатли мажбуриятларнинг жорий қисми
Лекин компаниялар кўп холатларда облигацияга ўхшаш узоқ муддатли мажбуриятларни қоплаш учун махсус фондларни ташкил этадилар. Улар балансда узоқ муддатли инвестициялар таркибида акс эттирилади. Шунинг учун ушбу қарзни тўлаш пайтида жорий активлар йукотилмайди. Бундай мажбуриятлар жорий деб акс эттирилмайди. Масалан, компания тўлаш учун 1 000 000 сўмлик тўлаш муддати келгаси ҳисобот даврида етиб келадиган облигацияга эга. Ҳисобот даври санасига ушбу қарзни қоплаш учун компания қимматли қоғозларга киритилган 800 000 сўм жамғарди. лекин 200 000 сўм жорий активлар ҳисобига қопланиши лозим. 31 декабрга тузатиш ўтказмаси қуйидагича бўлиш керак:
Дт Тўланадиган облигациялар200 000
Кт узоқ муддатли мажбуриятларнинг жорий қисми 200 000
Қайта молиялашга тегишли бўлган қисқа муддатли мажбуриятлар. Компания ўзининг айланма капитали бўйича ҳисобот кўрсаткичларини яхшилаш учун жорий мажбуриятларни узоқ муддатлиларга қайта классификациялаш сабабларига эга бўлиши мумкин. Қайта классификациялаш сабабларидан бири шу бўлиши мумкинки, компания қарзни қайта молиялаштирмокчи бўлса, у жорий мажбуриятлар бўйича тўловларни амалга оширишни режалаштирмайди.
Масалан, фирмалар одатда бинолар ва асбоб-ускуналар қурилишини қисқа муддатли қарз мажбурияти (облигациялар) ҳисобига молиялаштирадилар, унга биноан кейинчалик узоқ муддатлилик асосида молиялаштириш кўзда тутилади, сўнгра қарзни узоқ муддатли сифатида акс эттирадилар.
4. Узоқ муддапти мажбуриятларни ҳисобга олишнинг хусусияти,
Узоқ муддатли мажбурият - бу юқорида кўрсатилган таърифга мос келадиган ва тўлов муддати баланснинг хақиқий санасиданбошлаб бир йилдан ортиқ ёки дебитор(қарздор) нинг иш циклидан қайси бири узоқ муддатли бўлган мажбуриятдир.