1-боб. Бухгалтерия ҳисобининг концепциялари ва тамойиллари

6. Облигацион чегирмалар ёки мукофотларни ҳисобдан чиқариш усуллари.
Облигациялар бўйича фоизлар тўлови харажатларини ҳар йили акс эттириш лозимлиги сабабли, облигация чегирмаси облигациялар чиқарилган бутун муддат йиллари орасида тақсимланиши лозим. Бундай чегирманинг тақсимланиши жараёни облигацион чегирмани ҳисобдан чиқарилиши дейилади.Облигацион чегирмаларни ҳисобдан чиқарилишининг иккита усули мавжуд: тўғри чизиқли усул ва фоизли усул.
Тўғри чизили усул:
1. Тўловларнинг умумий сони:
Йилдаги тўловлар миқдори х Облигациялартти амал қилиш муддати = 2x5 = 10.
2. Фоизларнинг ҳар бир тўловида облигацион чегирманинг тўлаш суммаси:
Облигацион чегирма + Тўловларнинг умумий миқдори = 31 624 +10 = 3162,4 сўм.
3.Тўланаётган фоизларнинг суммаси:
Номинал қиймат х Номинал фоиз ставкаси х Вақт
1 000 000 х 0.09 х 0.5 йил = 45 000.
4.Тўлов кунига фоизларни тўлаш бўйича харажатларнинг якуний суммаси:
Тўланаётган фоизларнинг суммаси + Облигацион чегирманинг тўланиши
45 000 + 3162,4 = 48 162, 4 сўм
1 июлда фоизларни тўлашдаги бухгалтерия ёзуви қуйидагича бўлади:
Дт Облигацияларга фоизлар бўйича харажатлар 48162,4
Кт Облигациялар бўйича тўланмаган чегирма 3162,4
Кт Пул маблағлари 45 000
Фоизли усул. Фоизли усул облигациянинг бутун амал қилиш муддати давомида узлуксиз даражаси тақозо қилади.Ушбу усулнинг моҳияти Молиявий ҳисоб - " курсида кўрилади.
Агар белгиланган фоиз ставкаси бозор ставкасидан ортиқ бўлса, облигациялар мукофот билан (номинал қийматидан ортиқ) сотилади. Бундай холатда облигациялар бозор ставкасидан юқори бўлган белгиланган ставкани таклиф этади ва бу билан уларни янада жозибадор этади. Облигация баҳоси даромад бозор ставкасига нисбатан камая бошлангунча ўсиб боради..
Масалан, корпорация • бозор ставкаси 8% бўлганда, 5 йил муддатга эга 9%ли, номинал қиймати 1 000 000 сўм бўлган облигация 1 045 650 сўмга чиқарди.