1 Biofizikaning predmeti, vazifalari. Biofizikaning biologik fanlar orasida tutgan o’rni va boshqa fan soxalari bilan aloqasi

27. Fotoqo’zg’alishda energiya yo’llarining ishlatilishi
- Ёруғликнинг модда томони-дан ютилиши молекуляр жараён бўлиб, мазкур ҳодиса мураккаб биологик струк-тураларга (митохондрия, ядро, хужайра ва бошқаларга) даҳлдор эмас. Ёруғлик моле-кула томонидан, маълум бир энергияга тенг квантлар тарзида 10-14 - 10-15 сек. давомида ютилиб бўлади. Ёруғликнинг молекула томонидан ютилиши, физик жараён бўлиб, Ao + h = A* кўринишда ёзилади.
Бу ерда A* -молекуланинг қўзғалган ҳолатини ифода-лайди.
Ёруғликнинг ютилишидан нур энергияси тебраниш ва айланиш энергияси айланади бу эса молекуланинг электрон конфигурациясининг ўзгари-шига олиб келади. А молекула фотонни ютишидан сўнг, қўзғалиш энергиясини қуйидаги йўлларнинг бири орқали сарфланиши мумкин:
Нурланишли: А*  A + h
Нурланишсиз конверсия: А*  Ao + иссиқлик
Кимёвий реакция: А*  маҳсулотлар
Молекуланинг ёруғлик билан қўзғалиши бир электронли жараён бўлиб, унинг даволмида орбиталдаги электронлар жуфтидаги электронлардан бирининг асосий(So) сатҳдан, юксак қўзғалган сатҳ (S1)га ўтиши билан кечади. Жуфтнинг иккинчи электрони асосий So сатҳда қолади. Электронли қўзғалиш энергияси, энг қуйи паст тебраниш сатҳидан бошлаб ўлчанади. Қўзғалган ҳолатнинг энг қуйи даражаси – бу синглет S1 (қўзғалган ва қўзғалмаган электронларнинг спинлари антипараллел) ва триплет Т1 (электронларнинг спинлари параллел) ҳолатларидир.

28.Energiyaning uzatilishi va migratsiyalanish mexanizmlar-
Energiya migratsiyasi, energiya almashinuvi, energiyaning bir zarrachadan - donordan (atom yoki molekula) ikkinchisiga - akseptorga o'z-o'zidan o'tishi. M. e. donor tomonidan foton chiqarishi va uni akseptor tomonidan yutilishi bilan ham, o'zaro ta'sir qiluvchi zarralar orasidagi elektron yoki atomlarning almashinuvi bilan ham bog'liq emas. M. e. - zarralarning elektromagnit o'zaro ta'siri (induktiv-rezonans mexanizmi) yoki ularning elektron qobiqlarining qisman qoplanishi (almashinuv-rezonans mexanizmi). Har xil energiya shakllari ko'chishi mumkin, lekin ko'pincha M. e. molekula (atom) yorug'lik kvantini yutganda elektron qo'zg'aluvchan holatga o'tgandan keyin kuzatiladi. Yorug'lik emissiyasining teskari jarayoni sodir bo'lgunga qadar va molekula qo'zg'aluvchan holatda bo'lgunga qadar, u olgan energiyani etarlicha yaqin bo'lgan boshqa molekulaga, ya'ni mos keladigan to'lqin uzunligidan kamroq masofaga o'tkazishi mumkin. radiatsiya (< 80 ). Kondensatsiyalangan muhitda (eritmalar yoki kristallar) bunday uzatish ko'p marta sodir bo'ladi va energiya yorug'lik kvantining yutilish joyidan nisbatan katta masofalarga (bir necha mikron) siljishi mumkin. M. e. gazlar, suyuqliklar va qattiq moddalarda uchraydi. S. I. Vavilov ko'rsatdiki, M. e. kontsentratsiyaning depolarizatsiyasi va eritmalardagi bo'yoq lyuminessensiyasining kontsentratsiyasini so'ndirish kabi hodisalarni tushuntiradi.