1 Biofizikaning predmeti, vazifalari. Biofizikaning biologik fanlar orasida tutgan o’rni va boshqa fan soxalari bilan aloqasi

25. Elektromagnit spektrining tor to’lkin uzunligi soxalarini ifodalanishi
Фотокимёда ва фотобиологиядагидек, электромагнит спектрининг тор- 200 -700 нм соҳаси билан иш кўрилади. тўлкин узунлиги соха-ларини қуйидагича ифодалашни тавсия этади:
УБ-С - 100 - 280 нм,
УБ-В - 280 - 315 нм,
УФ-А - 315 - 400 нм,
кўринувчи спектр- 400-780 нм.
Қисқа тўлқинли нурланиш энергияси, кимёвий боғлар энергияси-дан катта бўлиб, молекулаларни ионлантиради ва кимёвий боғларни узади. Айнан шу соҳа билан радиобиология шуғулланади.
Узун тўлқинли нурланиш модда томонидан ютилганда элек-троннинг айланма ва тебранма энергиялари ошади. Шу сабабдан, ИҚ нурланиш реакциялар тезлигини оширади, аммо у молекулаларда кимёвий ўзгаришларни келтириб чиқаришга қодир эмас.
Энергияси (200 - 300 нм) фотонлар, оқсиллар ва нуклеин кисло-талар томонидан ютилиб, молекулаларни қўзғалган ҳолатга, яъни молекуланинг юқорироқ энергия сатҳига (қўзғалган ҳолатга) ўтишига олиб келади. Айнан мана шундай фотокимёвий реакциялар, охирги натижада оқсиллар, нуклеин кислоталар ва бошқа биополимерларда фотобиологик эффектларга сабаб бўлади. Кўринувчи нур эса, фотосинтез, фоторецепция, фотоморфогенез ҳамда фотодинамик эффектлар учун актив ҳисобланади.
26. Yorug’likning yutilish qonunlari.
Buger-Lambert qonuni. Ber qonuni- Бугер-Ламберт қонуни:
бир жинсли рангли муҳитнинг ўзгармас қалин-ликка эга ҳар бир юпқа қатлами ундан ўтадиган монохроматик нурнинг фақат маълум бир қисминигина ютади.
2. Бер қонуни:
берилган юпқа қатлам томонидан ютилган нур интенсивлиги ютувчи молекулалар концентра-циясига пропорционалдир.
Ушбу қонунларнинг йиғиндиси қуйидагича ифодаланиб, Бугер-Ламберт- Бер қонуни деб аталади.
Бугер-Ламберт- Бер
қонуни
I = Io e-Сl ,
ёки
lg(Io/I) = lg(1/T) = D = Сl,
бу ерда: D – оптик зичлик, ёки экстинкция (нур ютиш);
С - концентрация (моль/л);
l – кювета қалинлиги (см);
 - моляр экстинкция коэффициенти (М-1 см-1 ўлчамга эга),
С = 1 моль/л ва l = 1 см да D =  га тенг бўлади.
 - моляр экстинкция коэффициенти модда концентрацияси билан ўзгармайди, лекин моддалар табиатига ва ютилаётган ёруғлик тўлқин узунлигига боғлиқ бўлиб, «модданинг паспорт характеристикасига» доир белгилар жумласига киради. Экстинкция коэффициенти монохроматик нурнинг тулкин узунлигига боғлиқ, яъни  () бўлиб, айнан мана шу боғлиқлик ютиш спектри деб аталади.
Чунки, модда концентрацияси -C ва ютилиш қалинлиги – l, нур тўлқин узунлигига боғлиқ бўлмаганлиги учун, D -нинг -га боғлиқлиги- D() ҳам, ютиш спектри деб аталади