1. Банклар фаолиятида рискларнинг юзага келиш эҳтимоли ва унинг банк фаолиятига таъсири

Chexiya

• 1. Банклар фаолиятида рискларнинг юзага келиш эҳтимоли ва унинг банк фаолиятига таъсири.
• 2. Танланган мамлакатлар банклари томонидан рискларни бошқаришга оид белгиланган талаблар.
• 3. Танланган мамлакатлар банкларининг кредит сиёсати ва кредит портфелининг ўзига хослиги ва унинг сифат даражаси.
• 4. Фоиз риски бўйича Базель қўмитаси талаблари.
• 5. Танланган мамлакатлар банкларида фоиз рискини баҳолаш ва уни бошқариш усуллари.
• 6. Банк рискларини камайтириш борасида танланган (АҚШ, КАНАДА, ЕМБ, ЯПОНИЯ ва бошқалар ) мамлакатлар тажрибаси ва уни Ўзбекистонга қўллаш имкониятлари

Рискларнинг пайдо булиши

• Банк фаолиятида рисклар юзага келишининг асосий сабаблари қуйидагилардир:
• – бозорни яхши ўрганмаслик;
• – ресурсларни жалбқилиш ва уларни жойлаштириш соҳасида маълумотларнинг нотўғрилиги ёки етарли эмаслиги;
• – кредитланадиган лойиҳа, объект ва мижозлар тўғрисида, уларнинг молиявий ҳолати тўғрисидаги маълумотларнинг нотўғрилиги ёки тўлиқ эмаслиги;
• – тармоқлар ёки соҳалар фаолиятининг ўзига хос хусусиятларининг инобатга олинмаганлиги;
• – субъектлар ёки мижозларнинг малакаси ва савияси, маблағлардан фойдаланиш бўйича билим ва мақсадларининг турли хиллиги ва бошқалар.
• Банкларда риск даражасининг ошиб кетиш ҳолларини қуйидаги омиллар билан изоҳлаш мумкин:
• – муаммоларни тасодифан, кутилмаганда юзага келганда;
• – олдинги тажрибаларга мос келмайдиган янги вазифалар белгиланганда;
• – банк раҳбарияти молиявий зарар кўришни олдини олувчи қарор қабул қилиш имкониятига эга бўлмаганда;
• – муайян шароитда қонунчилик базаси ёки банк фаолияти мақбул қарорларни қабул қилишга тўсқинлик қилиши ва бошқалар.

Chexiya r epublikasida kredit risklarini tartibga solishdagi o'zgarishlar

• Bu yil, yangi kapital etarlilik tartibga solish, Basel II deb nomlanuvchi, kuchga kirdi. Ushbu qoidalar asosida Evropa parlamenti va Kengashning ikkita ko'rsatmasi qayta ko'rib chiqildi va Chexiya milliy bankining yangi farmoni kuchga kirdi. Ushbu yangi farmon kredit risklarini tartibga solishda ba'zi yangi jihatlarni keltirib chiqaradi. Bu qog'oz maqsadi Basel II tufayli kredit xavf tartibga solish asosiy o'zgarishlar tavsiflovchi va notijorat kompaniyalar uchun kreditlar mavjudligi bo'yicha ta'sirini belgilab iborat. Yangi qoidalarga ko'ra, bankning kapital to'lovi kredit, bozor va operatsion xavfni olish uchun hisoblanadi. Banklar standartlashtirilgan o'lchov tushunchalari va kapital to'lovlarining pasayishiga olib keladigan yanada nozik ichki protseduralar va modellarni tanlashga qodir. Kreditni yo'qotish qoidalarini hisoblashning ikkita yangi usuli amalga oshirildi. Banklarning kredit ta'sir qilish limitlari o'zgarishsiz qoldi. Kichik va o'rta kompaniyalar standartlashtirilgan yondashuv va ichki reyting asoslangan yondashuv ham foyda kerak. Yaxshi moliyaviy salomatligi bilan korporatsiyalar IRB yondashuv foyda kerak va tashqi reyting agentliklari tomonidan reyting baholash bilan korporatsiyalar standartlashtirilgan yondashuv afzalligi bo'ladi. Kredit risklarini tartibga solishning boshqa jihatlaridagi o'zgarishlar banklarning kreditlash faoliyatiga ta'sir ko'rsatmasligi kerak.