Хусусан, бозор риски ҳамда кредит риски тегишли молиявий инструментларга эгалик қилиш жараёнида юзага келади. Бу икки турдаги рисклар, айни вақтда ўзига хос, алоҳида ёки тизимли ҳодиса сифатида нафақат аниқ бир молия институтининг саъй-ҳаракати, балки бозордаги ўзгаришлар таъсирида кечишини ҳам таъкидлаш ўринлидир. - Хусусан, бозор риски ҳамда кредит риски тегишли молиявий инструментларга эгалик қилиш жараёнида юзага келади. Бу икки турдаги рисклар, айни вақтда ўзига хос, алоҳида ёки тизимли ҳодиса сифатида нафақат аниқ бир молия институтининг саъй-ҳаракати, балки бозордаги ўзгаришлар таъсирида кечишини ҳам таъкидлаш ўринлидир.
- Бозор рискининг молия институти фаолиятига таъсири маҳсулот нархи ёки бозор сегментлари (масалан, фонд индекси ёки қимматбаμо металлар нархи) ўзгаришлари ҳолатида тизимли кечади. Молия институтининг инвестицияга йўналтирган маблағлари нархи кескин ўзгариши шароитида бозор рискининг таъсири ўзига хос тарзда ҳам кечиши мумкин. Таъкидлаш лозимки, кредит риски ҳам шу йўсинда намоён бўлади. Шу билан бирга, йўқотиш (зарар кўриш)лар риски банкнинг кредит портфели оптимал шакллантирилмаганлиги ёки иқтисодий агентнинг кредитга лаёқатлилиги пасайиши оқибатида юзага келиши ҳам мумкин.
- Банк фаолиятини бошқаришга тегишли бўлган ҳеч бир рискни тартибга солиш тушунчасиз нашр этилмайди. Бу эса тасодифий ҳодиса эмас. Банк фаолияти иқтисодий фаолият категориясига кириб, бу ерда табиийки, субъектлар ўртасидаги ўзаро муносабатларда риск албатта иштирок этади. Шу билан бирга риск фақатгина банк фаолиятига тегишли деган маънони англатмайди. Ноқулай вазиятлар турли хилдаги иқтисодий операцияларни амалга оширишда тузилиши мумкин. Мазкур ноқулай ҳодисалар иқтисодий муносабатларнинг ўзида, жумладан банк ишида ҳам мажбурий кўрсаткич (атрибут) бўлиб ҳисобланмайди. Банк риски бу фақатгина банкка хос бўлган хусусият, балки салбий натижага олиб келувчи фаолиятлар яъни воқеаларни салбий оқибатларидан қочиб кета олмасликдир.
- Риск-бу иқтисодий субъектдан салбий оқибатларни бартараф етиш учун каттагина маҳорат уддабуронлик ва чуқур билимни талаб етувчи ноаниқлик шароитида мувафақиятга қаратилган (мўлжалланган) ҳаракатдир.
- Банк амалиётида қўйидаги банк рискларига барҳам бериш чораларининг асосийлари сифатида қўйидагиларни кўришимиз мумкин:
- Рискдан қочиш
- Рискни камайтириш ёки уни бошқариш:
- рискни суғурталаш ва гаровни ишлатиш;
- рискни тақсимлаш;
- Марказий банк томонидан ўрнатилган маълум нормативлар асосида рискни чегаралаш
Do'stlaringiz bilan baham: |