1 Arxitektura qachon va qanday shakllandi?

89. Alisher Navoiy nomidagi davlat akademik katta teatri binosi arxitekturasi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring.Javob: Alisher Navoiy nomidagi davlat akademik katta teatri — opera va balet sanʼati sohasidagi Oʻzbekistonning asosiy teatri. Teatr repertuari asosan jahon kalassikasi postanovkalaridan tashkil topgan. Shuningdek, bu yerda horijiy tomoshalar, teatr festivallari, solo va terma jamoalar, poytaxtimiz mehmonlarining chiqishlari namoyish etiladi. Alisher Navoiy nomidagi akademik teatr Janubiy-sharqiy Osiyodagi eng katta teatrdir. Uning tashkil topishi 1929-yil, Muhiddin Qoriyoqubovning Oʻzbek davlat konsert-etnografik ansambli bilan bogʻliq. Mazkur ansambl 1929 yil Qoriyoqubov va Tamaraxonim saʼy-harakati bilan Oʻzbek davlat musiqali teatriga aylantirilgan. 1939 yilda mazkur teatr O‘zbek Davlat opera va balet teatri deb qayta nomlanadi, 1948 yilning mart oyida esa rus teatri bilan birlashib Alisher Navoiy nomidagi Davlat opera va balet teatri nomini oladi. Teatr binosi XX asr o‘rtalari me’moriy obidasi hisoblanib, uning ichkari hovlisi milliy folklor san’atining ajoyib dunyosini namoyish etadi. Teatr binosi 1947 yilda qurib bitkazilgan, meʼmor Aleksey Shchusev loyihasi asosida. Bino qurilishi 1939 yilda boshlangan, ammo 1942 yilda urush davri qiyinchiliklari tufayli to‘xtatib qo‘yilgan. 1944 yilga kelib esa qurilish ishlari qayta tiklangan. 1947 yilning noyabrida Kvantun armiyasining yapon asirlari Toshkentga jo‘natilgan va ular binoning qurilishini tamomlashgan.Bino bezagida T. Arslonqulov, A. Boltayev, Q. Jalilov, S. Norqoʻziyev, Us t a Shirin Murodov, Jalil va Bolta Joʻrayevlar (Davlat mukofoti, 1948) va boshqalar qatnashgan. Bino tarzi va interyerini bezashda milliy meʼmorlik anʼanalaridan foydalanilgan. Devorlarida Ch. Ahmarov (Davlat — mukofoti, 1948) ning A. Navoiy asarlariga ishlagan miniatyuralari aks etgan. Bino tarzlari peshayvon shaklida ravoqlar: 3 old, 2 yon tomonlaridagi ravoqlar 9 ta qatordan iborat. Foye, tomosha zali, sahna va boshqa 3 qavatga joylashgan. Bezaklarida Buxoro meʼmorlik maktabining ganchkori bezaklari; toshkentlik ustalarning namoyon va ravoqlari, guldasta bezaklari; xivalik ustalarning ganchkori, marmar, naqsh, yogʻoch oʻymakorligidagi oʻziga xos uslublari; samarqandlik ustalarning boʻrtma, muqarnasli jozibador lavhalari, fargʻonalik ustalarning oʻsimliksimon bezaklari; termizlik ustalarning unutilib ketgan mayda davra va jingalak tasvirli oʻymasi yangidan jonlantirilgan. Binoning pastki zalidagi devoriy rasmlarda musiqa, raqs sheʼriyat va rassomlikni ifodalovchi majoziy obrazlar, goʻzal ayollar tasvirlangan. Oʻ. Tansiqboyev, M. Arinin, K. Cheprakov va boshqa bino foyelarida qoʻshimcha devoriy rasmlar ishlaganlar. Tomosha zali 760 oʻrinli. Opera va balet san’atining muvaffaqiyatli rivojlanishi uchun 1959 yili teatrga Akademik, 1966 yilda esa Katta teatr maqomi berildi.