1 Arxitektura qachon va qanday shakllandi?

86.Toshhovli saroyi arxitekturasi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring.

Javob: Xiva xonlarining saroyi - Tosh hovli bu XIX asr me’morchiligi namunasidir. Tosh hovli saroyi Olloqulixon tomonidan 1832-1838 yillarda qurilgan. U mahalliy me’morlar Tojiddin va Qalandar loyihasi bo‘yicha qurilgan. Qurilish 1831-yilda boshlangan va 10 yil davom etgan. Katta inshoot 163 ta xonadan iborat va Polvon darvozasi yaqinida joylashgan. U an’anaviy dandanali qalin g‘isht devor bilan o‘ralgan. Chetlarida esa kichkina guldasta minoralari joylashgan. Yotoqxonalardan tashqari xon qarorgohida xon mehmonlarni qabul qiluvchi xona – arzxona va ko‘ngil ochar tadbirlar o‘tadigan ishratxonalar ham mavjud edi. Xon oilasi va xizmatkorlardan tashqari saroyda a’yonlar ham hayot kechirishgan. Yana saroyda maxsus xona bo‘lgan, unda xon arzlarni ko‘rib chiqqan va qaror qabul qilgan. Qatlga hukm qilingan odamni maxsus yo‘lakdan olib borganlar. Saroyning badiiy bezagi Xiva uchun odatiy moviy, och ko‘k va oq rangli koshinlar, keramik qoplamalar va naqshlarga boy. Hovlini nafis o‘ymakor yog‘och ustunlar bezab turadi. Xususan xon haramidagi ustunlar judayam go‘zal. U Tosh hovlining yarmini egallar edi. Aslida bu bitta katta oilaviy hovli edi. U yerga kirish saroy a’yonlariga ham taqiqlangan edi.Bugun sayyohlar taqiqlangan hovlida bemalol sayr qilishmoqda. Hozirda ham ko‘p sonli xonalarning birida XIX asr oxiriga tegishli karetani ko‘rish mumkin. Hozirgi kunda Tosh hovli saroyi 2 qismga bo‘lingan bo‘lib, birinchi qismi «Haram». Bu qismda 1987 yil «Hunarmandchilik» muzeyi tashkil topgan. Ikkinchi qism «Arzxona» bo‘lib, 2001 yil Mustakilligimiz sharofati bilan qaytadan ta’mir talab joylari ta’mirlanib, «Xorazm hunarmandchiligi» muzeyi sifatida ochildi va yanada chiroy ochdi. Hozirgi kunda ham o‘z faoliyatini davom ettirib kelmoqda.