1 Arxitektura qachon va qanday shakllandi?

81. Chor minor arxitekturasi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring.

Javob: Chor minor (fors. — toʻrt minora) — Buxorodagi meʼmoriy yodgorlik (1807). Xalfa Niyozqul qurdirgan. Chor minor an'anaviy usulda qurilgan masjid, u bir qavatli Madrasa, atrofi bir qavatli hujralar bilan o'ralgan hovlidan iborat. U o‘zining to‘rt ko‘rkam gumbazi bilan boshqa obidalardan ajralib turadi. To‘g ‘ri to ‘rtburchakli hovli atrofida bir qavatli ustunlarni ko'rish mumkin. Madrasaga 2 qavatli gumbaz tomli darvoza orqali kiriladi. Murabba tarxli darvozaxona o'ziga xos mujassamot yechimga ega. Chor minor madrasasining kirish qismida (1807-yil) ayvonli xonalar joylashtirilgan. Janubi- g‘arb tomonidagi burchakda sinchli masjid ikki qavatli bo‘lib, birinchi qavati miyonsaroy ko'rinishida bo'lib, izoralari toshlar bilan bezatilgan, tomi gumbazli. Ushbu qavat madrasaga kirish uchun yo‘lak vazifasini bajarsa, tepadagi ikkinchi qavat kutubxona bo‘lgan. Kutubxonaning shifti pastak gumbazli bo'lib, sodda muqarnaslar halqasi bilan to'ldirilgan. 2-qavatga minoralarning biridagi zina orqali chiqiladi. Madrasaga kirish qismi noyob me ’moriy yechimda ishlangan. Markazlashma yechim, arka gumbazli imorat, uning to'rt burchagida moviy gumbazli to‘rt minora bunyod etilgan (nomi ham shundan olingan). Minoralarning yuqori qismi geometrik shaklda sirkori koshin bilan naqshlangan va tepasi gumbazcha shaklda yakunlanib, koshin bilan qoplangan. Chor Minor sodda arxitekturasi hamda ajoyib kompozitsiyasi bilan XIX asr me ’morchiligida original ko‘rinishga egadir.