1. «Aholi statistikasi» fanini nimani o’rganadi?

18. Aholi sonini prognozlash ning qanday usullarini bilasiz? (bir xil)
Aholining istiqboldagi sonini hisoblash global va yoshini siljitish usullari yordamida hisoblash mumkin. Global usulda hisoblashda aholining yil boshidagi sonini (A0), tabiiy o’zgarishi (Kto’) yoki umumiy o’zgarishi koeffitsentlari boshlang’ich ma’lumot vazifasini bajaradi. Buni quyidagi formula yordamida aniqlanadi.

bu yerda A1 va A0-aholining joriy yil oxiridagi va keyingi yil boshidagi soni; Kto'-tabiiy o’zgarish (yoki umumiy o’zgarish) koeffitsiyentlari.
Bu usul aholining istiqboldagi sonini hisoblashda qo’l kelsada, lekin ularni yosh jihatdan alohida-alohida hisoblash imkonini bermaydi. Yoshni siljitish usulida aholining perspektiv soni quyidagi formula yordamida aniqlanadi.

bu erda: ix - x yoshgacha yashashi mumkin bo’lgan aholi soni; Px - x+1 yoshgacha yashashi mumkin bo’lgan ehtimollik; ix+1 – yoshgacha yashashi mumkin bo’lgan aholi soni.
19. Aholi statistikasining ob’ekti va vazifalari nimalardan iborat?
Statistikaning o’rganish ob’ekti insoniyat hayotida ro’y beradigan barcha ommaviy voqea va hodisalardir, predmeti esa shu ommaviy voqea va hodisalarni miqdoriy tomonlarini o’rganuvchi, aniq sharoit va vaqtda hodisalarning rivojlanish qonuniyatlarini o’rgatuvchi metodlar yig’indisidir. Statistika fanining predmeti deb ommaviy hodisa va jarayonlarning miqdoriy tomonlarini ularning sifat tomonlari bilan uyg’unlikda, aniq makon va zamonda o’rganishga aytiladi.
Aholi statistikasining birinchi va muhim vazifalaridan biri bu aholi sonini aniqlash va uning hududlar, yashash joylari bo’yicha joylashishini o’rganishdir.
20. Eng qadimgi aholi ro‘yxatlari qachon va qayerda o‘tkazilgan?
Eng qadimgi aholi ro'yxati eramizdan oldingi VI asrda (510 yilda) Rimda imperator Servi Tull davrida o'tkazilgan. Mazkur aholi ro'yxatida oila boshliqlari o'zi, oila a’zolari va mol-mulklari haqida ma’lumot bergan.
Aholini dastlabki ro‘yxatga olish qadimgi Gretsiya, Vavilon, Mesopotamiya, Rim, Xitoy, Yaponiya va Misrda o'tkazilgan. Lekin, bu aholi ro'yxatlarining maqsadi aholidan soliq yig'ish, ya’ni boj olish hamda harbiy maqsad uchun aholi sonini aniqlash bo'lgan. Shuning uchun ham bu aholi ro'yxatlarida faqat erkaklar ro'yxatga olingan. Chunki, u paytlarda erkaklaming iqtisodiy o'rni yuqori bo'lgan, soliq to'lashda faqat erkaklar, ya’ni oila boshliqlari ishtirok etgan.