1-– мавзу кириш. Таъминлаш манбалари ва вагонлар электр юкламаларини таснифи

A
 ISO
4
+ 
2H
2
0 = 
2H
2
SO
A
+ 0
2
 
Bu jarayonlar natijasida oltingugurt kislotasi emas, balki suv vodorodi va 
kislorodlarga parchalanadi. Istalgan elektrolizda hosil bo‘luvchi bundoy kimyoviy 
reaksiyani ikkilamchi kimyoviy reaksiya deb ataladi. 
Agar rubilnik R1 o‘ringa rubilnik R2 ulanadigan boMsa (2.28- rasm) va 
elektrodlar o'zaro birlashtirilsa unda ampermetr zanjirdan tok o4aboshlaganligini 
ko‘rsatadi, binobarin, bu tok manbadan elektrolitga yo‘naigan tokka nisbatan 
teskari yo‘nalishida harakatlanadi. 
Zanjirda elektr tokining paydo bo‘lishi shundan dalolat beradiki, priboming 
o‘zi (ya’ni elektrod tushirilgan elektrolitli idish) elektroliz natijasida elektr 
manbaiga aylanib qoladi. Bu shu tufayli hosil bo'ladiki, bir jinsli plastinali 
elektrodlar elektroliz vaqtida har xil moddalar (kislorod va vodorod) bilan 
qoplanib, elektrolitga nisbatan har xil “jinsli“ bo‘lib qoladi. Amaliyotdan 
ma’lumki, ikkita ikki xil “jinsli” elektrodlar elektrolitga tushirilganda hamma vaqt 
kimyoviy elektr tok manbaiga aylanib qoladi va bu galvaniq element deb 
yuritiladi. 
Elektroliz natijasida bir “jinsli ” elektrodlar ning ko‘p jinsli elektrodlaiga 
aylanib qolishi polarizatsiyalanish deb ataladi. Barcha mavjud akkumulatorlar 
asosida polarizatsiya tamoyili yotadi. 
Temir yo
c
l vagonlarida kislotali qo^^oshin va ishqorli (nikel- temirli va 

---

nikel-kadmiyli) akkumulatorlar qo
c
llanadi. Batareyalarga ulangan akkumulatorlar 
52 yoki 112 V kuchlanishga ega. Starterli akkumulatorlarda kuchlanishi 12 yoki 
24 V bo‘lgan kislotali akkumulatorlar qo‘llanishiga ega. Akkumulatorlaming 
texnik ko‘rsatkichlariga oid ma’lumotlar [1] da keltirilgan.