1-– мавзу кириш. Таъминлаш манбалари ва вагонлар электр юкламаларини таснифи

Ўқитиш воситалари 
маъруза матни, компьютер слайдлари, 
аудиториядаги стендлар ва электр 
ускуналарининг ҳақиқий намуналари 
Ўқитиш усул ва техникалари
визуаллаштирилган маъруза, техникалар: 
блиц-сўров

---

Ўқитиш шакллари
фронтал, коллектив иш 
Ўқитиш шароити
Махсус аудитория
Мониторинг ва баҳолаш 
Оғзаки саволлар, блиц-сўров 
6 -маърузанинг технологик харитаси 
Иш 
босқич-
лари 
Иш фаолиятининг мазмуни 
Ўқитувчи 
талабалар 
Мотиваци
я 
1-босқич. 
Мавзуга
кириш
(15 ми
н) 
1.1 Дарснинг ташкилий томонлари.
1.2 Ўқув машғулоти мавзуси мақсади ва 
вазифалари 
билан 
таништиради. 
Муаммони баён этади. 
1.3 
Мавзу 
бўйича 
маълум 
бўлган 
тушунчаларни 
фаоллаштиради. 
Натижада 
талабаларнинг 
нималарда 
адашишлари, 
хато 
қилишлари 
мумкинлигининг 
ташхизини 
амалга 
оширади. 
1.4 Мавзуни жонлаштириш учун саволлар
беради. (блиц–сўров) 
Тинглайдилар. 
Тинглайдилар, 
фикр 
юритадилар ва 
жавоб 
берадилар. 
Тинглайдилар ва 
жавоб 
берадилар. 
2-босқич. 
Асосий 
бўлим 
(50 мин) 
2.1. Савол юзасидан мини маъруза қилади. 
2.2. Маъруза режасининг ҳамма саволлари 
бўйича тушунча беради.
2.3. Видео-фильм ва плакатда намойиш этади. 
2.4. Маърузада берилган саволлар юзасидан 
умумлаштирувчи хулоса беради. 
Тинглайдилар. 
Тинглайдилар ва 
асосийсини ёзиб 
оладилар. 
Кўрадилар, 
кузатадилар ва 
эслаб қоладилар.
Ёзиб оладилар. 
3-босқич. 
Мавзуни 
мустаҳ-
камлаш 
(10 мин) 
3.1. Таянч ибораларга қайтилади. Талабалар 
иштирокида 
улар 
яна 
бир 
бор 
такрорланади. 
3.2. Талабалар фаолиятини кузатади. Уларни 
йўналтиради. Зарур маслаҳатлар беради. 
Асосий 
тушунчалар, таянч 
ибораларга
аҳамият қаратади.
Ўрганади.
Саволлар беради 

---

4-босқич.
Якун-
ловчи 
(10 мин) 
4.1. Машғулот бўйича якунловчи хулосалар 
қилади. Мавзу бўйича олинган 
билимларни қаерда ишлатиш мумкинлиги 
маълум қилади. 
4.2. Кейинги мазву бўйича тайёрланиб келиш 
учун саволлар беради. 
4.3. Мустақил иш вазифасини беради. 
Саволлар 
берадилар. 
Тинглайдилар ва 
ёзиб оладилар. 
Вазифани ёзиб 
оладилар. 
6-
Mator generatorining ishlash prinsipi va qurulmasi
. 
 
Мавзу режаси: 
 
1. Motor-generatorlar 
2. Generatoming ishlash tartibi 
3. Salt ishlash tavsifi 
 
Konditsioneri bolgan vagonlarda motor generatorlar qollanadi (6-jadval). 
Ular o‘zgarmas tok generatori va uni aylantirishga xizmat qiluvchi o‘zgaruvchan 
tok motoridan tashkil topgan. Motor va generator bitta korpusga joylashgan va 
bitta umumiy valga ishlab, bitta umumiy elektr mashinani nomoyish etadi. 
Ularning texnik qiymatlari 1-jadvalda keltirilgan. 
Generator (6.1-rasm) po‘latdan eritilib qo'yilgan korpus (17), unga presslab 
joylashtirilgan motor cho‘lg‘ami (5)li stator (7), pastki.qismiga joylashgan 
polyuslar, asosiy va qo
£
shimcha qutblar va ular cho‘lg
c
amIari (9) va (10) dan 
tashkil topgan. DUGG-28V agregati aralash qo
£
zg‘otgich cho'lg'amlariga ega 
bo‘lsa, K694L agregati esa parallel ulanuvchi qo‘zg‘otish cho‘Ig‘amiga ega. 
Mashina vali (2) ga asinxron motorining qisqa tutashgan rotori, generator yakori 
(11), kollektor (12) va mashina qizigan qismlarning shamollatish uchun 
moljallangan ventilator (3) va (8)lar o'rnatilgan. 

---

Yon tomonidan agregat podshipnik qalqonlari (1) va (15) lar bilan 
podshipnik (4) berkitilgan. Cho'tka qurilmasiga to'rtta
1cho‘tka boshmoqlar o‘matilgan bo‘lib, unga cho‘tka ushlagich (13) biriktirilgan. 
Val 2 ning chekka qismiga yuritmaning kardan vali ulanadi. DUGG-28V 
agregatining kollektori tomoniga maxsus kojux (14) bilan beriktiluvchi ulab - 
uzgich o‘matilgan. Ulab- uzgich yuklamaga uzatiluvchi kuchlanish qutbini 
generator yo‘nalishi o'zgarganda saqlab qolish uchun qo'llaniladi. 
Qutb ulab - uzgichi DUGG - 28 V agregatida qoMlangan ulab-uzgich 
agregat ichiga joylashtirilgan. Uning ikkita juft kontaktlari (1,2,3) va (4) (2.7-
rasm) izolatsiyasi planka (6) ga o‘rnatilgan qo‘zg‘aluvchi kontaktlar (5) va (7) 
orqali ulanishi mumkin. Qo‘zg‘aIuvchi kontaktlar aylanuvchi traversa (8) 
yordamida siljishi mumkin. Traversaga elektr mashina o‘zgartgichi o
£
rnatilgan, 
mushtchalar (10) va (11), shaybalar (9) ta’sir etadi. Traversa (8) o
£
qiga nisbatan 
ekssentrik qilib o‘rnatilgan, planka b aylanganda (5) va (7) kontaktlar yuqoriga va 
pastga qarab harakat qiladi. 
Generator vali soat mili yo‘nalishi bo
4
ylab harakatlanganda (6.2 v-rasm) 
mushtugi (11) traversa (8)ning o
4
smasiga tiraladi va uni soat miliga teskari 
6.1-rasm. DUGG-28 V turidagi generatoming tuzilishi. 

---

ravishda aylantiradi. Planka (6) pastga qarab siljiydi va natijada kontakt (5) 
kontakt (4) bilan ulanadi, kontakt 
(5) 
esa kontakt (1) bilan birlashadi. Bu holatda chetkalar A (6.2 v- rasm) (ular bu 
holatda musbatga egalar) musbat boshmoq bilan birlashadilar va cho'tka В — 
manfiy boshmoq, G bilan tutashadilar.