1- mavzu. Kirish. Areal lingvistikaning maqsad va vazifalari

.
Bu dialektga Marg‘ilon, Farg‘ona, Vodil, 
Qo‘qon va boshqa shu tipdagi shevalar kiradi. 
Toshkent guruhi.
 
Toshkent dialekti.
Bunga Toshkent shahar shevasi, Toshkent viloyatidagi 
qipchoq shevalaridan boshqa shahar tipidagi shevalar, masalan, Piskent, 
Parkent, Qoraxitoy va boshqalar taalluqlidir. 
Jizzax dialekti.
Bunga Jizzax, Xos(Xovos) Qashqadaryodagi Po‘loti, 
Mo‘loti, Boyterak shevalari kiritilgan. 
Qarshi guruhi. 
Qarshi dialekti
.
Bu dialektga Qarshi, Shahrisabz, Kitob, Yakkabog‘ va 
(qipchoq shevalaridan tashqari) Qashqadaryodagi shu tipdagi shevalar kiradi. 
Samarqand-Buxoro dialekti.
Bunga Samarqand, Buxoro, Xo‘jand, 
Farg‘ona vodiysidagi Chust, Qashqadaryodagi Koson va shu tipdagi boshqa 
shevalar kiradi (o‘g‘uz va qipchoq lahjasiga taalluqli shevalar bu dialektga 
kirmaydi). 
 
Shimoliy o‘zbek guruhi.
 

---

Iqon-Qorabuloq dialekti
.
Bunga Iqon, Qorabuloq, Mankent, Qoramurt va 
boshqa ba’zi shevalar taalluqli bo‘lib, ular o‘zining tarkib topish jarayonida 
avvalo o‘g‘uz, keyinchalik esa qipchoq tili elementlari bilan aralashgan. 
Turkiston-Chimkent dialekti.
Bu dialektga Turkiston Chimkent, Sayram va 
shu tipdagi boshqa shevalar kiradi. Mazkur dialekt o‘g‘uz tili elementlarining 
kam bo‘lishi, biroq Janubiy Qozog‘iston shevalari bilan metisatsiyaga kirganligi 
sababli qipchoq tili elementlarining ko‘proq bo‘lishiga qarab Iqon-Qorabuloq 
dialektidan farq qiladi.
 
 
O‘zlashtirish uchun savollar:
1. Til va shevalar qanday tasnif qilinadi? 
2. O‘zbek tilida uchta lahja mavjudligi to‘g‘risida qaysi olimlar tadqiqotlari bor? 
3. Qarluq lahjasi O‘zbekiston Respublikasi va boshqa davlatlarning qaysilarida tarqalgan? 
4. Qipchoq lahjasi O‘zbekiston Respublikasi va boshqa davlatlarning qaysilarida tarqalgan? 
5.O‘g‘uz lahjasi O‘zbekiston Respublikasi va boshqa davlatlarning qaysilarida tarqalgan? 
 

---

---