1- ma'ruza. Odam va hayvonlar fiziologiyasi faniga kirish

Eshitish analizatori.
(ahamiyati, tashqi quloq va o’rta quloq, tuzilishi to’g’risida qisqacha ma'lumot).
Ichki quloq chig’anoqlar ichida joylashgan. Undagi spirallar odamda 2x1/4, 2x3/4 bo’lishi mumkin. Spiral ichida endolimfa va perilimfa suyuqliklari bo’ladi. Chig’anoq o’rta o’qi bilan (suyak plastinka) pastki va yuqorigi qismlarga (zinapoyalarga) bo’linadi. Yuqori qismi yana o’rta qismga (zinapoyaga) bo’linadi. O’rta zinapoyada Kortiev organi joylashgan. Unda tayanch va qabul qiluvchi tukli hujayralar joylashgan. Tukli hujayralar tovushni qabul qiluvchi retseptorlardir. O’sha yerdan eshitish nervi boshlanadi.
Tovush to’lqinini tashqi quloqdan, to ichki quloqdagi nerv uchlarigacha borishini gapirish kerak.
Tovush to’lqinlari suyak orqali o’tishi (ayniqsa suvdagi akvalanglarda) ham mumkin. Eshitish yo’lida quyidagi neyronlar qatnashadi: 1) Kortiev organida; 2) Uzunchoq miyada; 3) talamusda; 4) miya yarimsharlarining (po’stlog’ining) chekka qismida.
Tovushni qabul qilish mexanizmi rezonansga asoslanadi. Bu vaqtda chig’anoq ichidagi suyaklar ma'lum rezonans bilan tebranadi va har xil tovushlar chig’anoqning turli qismlari orqali qabul qilinadi (Gelmgols).
Odam 20-2000 Gs to’lqinli tovushlarni eshitadi. Gapirishda 150-200 Gs bo’ladi (toza ton, shovqin va boshqalarga xarakteristika berish kerak), (har xil kuchli tovushlarga eshitish organining adaptatsiyalanishi monoural va binoural eshitish natijasida tovush chiqayotgan markazlarni aniqlash to’g’risida gapirish kerak).