1- ma'ruza. Kirish. Tinchlik va qo`zg`alish potensiallari. Neyronlararo aloqalar. Markaziy nerv tizimi

Qon  tomirlari  tonusi  markazi. Retikulyar formatsiyaning ikkinchi muhim 

funksiyasi bu yurak qon tomirlar sistemasidir. Orqa miya uzunchoq miya orasidan 

kesilsa  qon  tomirlari  kengayib,  qon  bosimi  tushib,  yurak  faoliyati  kuchsizlanadi 

(kollaps).  Kesish  chizig’i  uzunchoq  miyadan  yuqorida  o’tkazilsa,  bunday  hol 

kuzatilmaydi.  Mikroelektrodlar  bilar  bir  xil  markazlar  (IV  qorincha  tubida) 

qitiqlansa  qon  tomiri  torayib,  qon  bosimi  oshadi  (toraytiruvchi  markaz).  Qon 

tomirlari  tonusini  idora  qiluvchi  markazlar  ham  qon  ximiyaviy  tarkibiga  juda 

sezgir (qon bosimining oshishi, kamayishi) aorta, katta arteriya qon tomirlari, vena 

qon  tomirlar,  xemo-  va  mexanoretseptorlarga  juda  boy,  ulardan  efferent  tolalar 

adashgan va til-tomoq nervi bilan uzunchoq miyaga ko’tariladi. 

 

RF  ning  nospetsifik  ta'sirlari.  Amerikalik  neyrofiziolog  X.Magsun  va 

italiyalik  neyrofiziolog  Dj.  Morutsi  miya  ostidagi  retikulyar  formatsiya  nerv 

yadrolari  qitiqlanganida  ham  orqa  miya,  ham  bosh  miya  faoliyatida  kuchli 

faollanish  yoki  tormozlanish  bo’lishini  aniqladi.  Bu  neyrofiziologiyada  katta 

yutuqlarga olib keldi.  

RF  orqa  miyadagi  barcha  harakat  reflekslariga,  yarimsharlardagi  po’stloq 

faoliyatiga kuchli ta'sir qiladi. Miya sopidan miya yarimsharlarining ko’tariluvchi 

RF 

nervlari 

kesilsa 

hayvon 

doim 

uyquda 

bo’ladi. 

RF 

miya 

elektroensefalogrammasini 

desinxronizatsiya 

holatiga 

olib 

keladi. 

RF 

qitiqlanganida yana miya po’stlog’ida ikkilamchi javob (VO) paydo bo’ladi. 

---

 

RF ning miya yarimsharlari po’stlog’iga ta'sir etishi gumoral omillarga juda 

sezgir,  markaz  va  uyquga  keltiruvchi  moddalar  nerv  tizimida  RF  dan  boradigan 

impulslarni tormozlanish orqali ta'sir etishi mumkin.