1-§. Diyorimiz jahon sivilizatsiyasi beshiklaridan biri siz ushbu darslikda iv–xv asrlar

Mo‘g‘ullar istilosining oqibatlari. Mo‘g‘ullar istilosi oqibatida Movarounnahr va Xorazmning yashnab turgan obod dehqonchilik viloyatlari halokatga uchradi. Gavjum va ko‘rkam shaharlar, ayniqsa, Buxoro, Samarqand, Urganch, Marv,
Banokat, Xo‘jand va boshqalar xarobazorga aylantirildi. ⦁ Marv vohasining sug‘orish tarmoqlarining bosh to‘g‘oni – mashhur Sultonband buzib tashlandi.
⦁ Samarqandliklar o‘z ona shaharlarini tark etib chiqib ketdilar. ⦁ Marv aholisi esa suvsizlikdan qurib borayotgan qishloqlarni tashlab, o‘zga yerlarga borib joylashdi. ⦁ Urganch suvga bostirilib, batamom vayron etildi. Xorazm va Movarounnahrning
ziroatchi aholisi soni keskin kamayib ketishi oqibatida ekin maydonlari jiddiy qisqarib, dehqonchilik inqirozga uchraydi.
Mohir hunarmandlar g‘oliblarning yurtini obod etish uchun majburan Mo‘g‘ulistonga yuborildi. Butun Sharq topgan qurol aslaha yasash, nafs ipak matolar to‘qish, naqshli shishasozlik hunarmandchiligi barham topdi. Asrlar davomida Xitoy va Hindistondan Turkiston orqali Kichik Osiyo va Yevropa tomon kesib o‘tgan mashhur Ipak yo‘li mo‘g‘ullar bosqini davrida butunlay harakatsiz qoldi. Bu davrda ilm va ma’rifatga juda katta ziyon yetkazildi.

* Jaloliddin Manguberdi (to‘liq ismi Jaloliddin ibn Alovuddin Muhammad) (1198-1231) – Xorazmshohlar davlatining so‘nggi hukmdori (1220-1231), mohir sarkarda. Anushteginiylardan. Jaloliddin burnida xoli (mank) bo‘lgani uchun Mankburni nomi bilan atalgan. Keyinchalik bu nom talaffuzda o‘zgarib “Manguberdi” nomi bilan mashhur bo‘lib ketgan
* Parvon jangi (1221) – Jаlоliddin Mаngubеrdining mo‘g‘ul bоsqinchilаrigа qаrshi оlib bоrgаn jаnglаridаn biri. Parvon jangi mo‘g‘ullаrning bu urushdаgi eng kаttа mаg‘lubiyati bo‘lgаn. Mo‘g‘ullаr bоsib оlgаn ko‘pginа shaharlаrdа хаlq qo‘zg‘оlоn ko‘tаrib mo‘g‘ul nоiblаrini o‘ldirgаnlаr