0‘t oldirish tizimlari kontaktl1

12 19-chizma. Datchik-taqsimlagich 40 3706:

/-mufla, 2-korpus; j-markazdan qochma rostlagich; 4-rotot; 3-datchik: й-yugundak; 7-qopqoq, tf-turli
xaJaqilJami yo'qotuvchi rezistor; 9-ajraigich; iO-vakuu/n rosllagich.
tok o‘tsa va bir paytning o‘zida shu plastinka magnit maydoni ta’sirida bo‘lsa, u holda plastinkaning tok va magnit oqimiga perpevdikular bolgan tomonlarida Xoll EYK hosil bo'ladi Magnit maydoni muttasil magnit (1) bilan hosil qilinadi, maydonni uzib turish esa taqsimlagich valigiga mahkamlangan, ariqchasimon teshigi bo‘lgan rotor (2) vositasida amalga oshiriladi (12.20-chizma).

chizma) mavjud. Datchik ishiga har xil xalaqitlar ta’sirini yo’qotish maqsadida chizmaning barcha elementlari datchikning bitta mikro- chizmasiga mujassamlashtirilgan.
0‘t oldirish tizimining funksional chizmasi 12.22-chizmada ko‘rsa- tilgan. SR taqsimlagich valigi aylanganda BR datchikning chiqishida to‘g‘ri burchak shaklidagi signal paydo bo‘lib, uning orqa fronti uchqun hosil bo'lish paytiga mos keladi. Datchik signali, I to'planish vaqti blokidagi DA 1.1 integratorning kirishlariga, ya’ni invers kirishga R1




Rotorning ariqchasimon te- shiklari muttasil magnit atro- fidan o'tganda uning magnit maydoni kuch chiziqlari Xoll- ning sezgir elementi (3) yuza- laridan teshib o‘tadi va element- ning chiqishida EYK hosil bo‘ladi. Operatsion kuchay- tirgich (4) Xoll elementining signallarini kuchaytiradi. Ku- chaytirilgan signal esa bo‘sag‘a elementi (5) (Shmitt triggeri) orqali chiqish tranzistori (6) bazasiga boradi va uni ochadi. Rotor tishi magnit qutbiga to‘g‘ri kelganda, uning magnit maydoni ekranlashadi, Xoll EYK yo'qoladi va chiqish tranzistori (6) yopiladi. Natijada chiqish tranzistorining kollekto- ridan o‘tayotgan to‘g‘ri burchak shaklidagi signal uzib qo‘yiladi. Bu signal kommutatorda o‘t oldirish g‘altagi zanjiridagi tokni uzib-ulash uchun ishlatiladi (12.21-chizma).
Datchikning chiqish signa- liga ta’minlash kuchlanish- laridagi tebranishlar va elektron chizmadagi haroratlar ta'sirini bartaraf etish uchun datchikda stabillash bloki (7) (12.20-
12.20-chivna. Xoll elementi bo'lgan kontaktsiz mikroulagich shakli.

l		To rt uchqunli dalchik- leq aimlagich aignalming davo miyligt T/Tr3
	[Л
				5
Mi

12.21-chizma. Xoll datchigi (a) va o‘t
oldirish g‘altagining impulslari (b):
Г-impuls davri; T-mant qiy О impulsing davomiyligi; ^ - o‘t oldirish g'atlagiga eneigiya (o'planish vaqli; O-mantiqiy Odarajasi (0,4 V dan kata etnas); U -mantiqiy I darajasi (ta’minlash Inichlanishidan taxminan 3 V kichik); t, -tokning maksimal miqdori ' (8-9 A).

12.22 chiz/na. Xoll datchigi ishlatilgan va o‘t oldirish g'algatida energiya
to'planish vaqti me'yorlashtirilgan yuqori quvvatli kontaktsiz o‘t oldirish
lizimining funksional shakli:
/-to'planish vaqii bloki; //-ta'minlash kuchlanishini chcklovchi blok; ///-chiqish kaskadi; /K-tok
cheklovchi blok: k’-uchqunsiz uzib qo'yish bloki
razryad rezistori orqali va to‘g‘ri kirishga inverstor (1) va R2 zaryad rezistori orqali yuboriladi. DA 1.1 integratoming chiqishida kuchlanishi taqsimlagich valigining burilish burchagiga proporsional bo'lgan arrasimon signal hosil bo'ladi. Bu signal DAI.2 komparatorning kirishiga joylashadi va tayancb U_npl kuchlanish bilan solishtirib ko'riladi. Agar DA 1.1 integratoming chiqishidagi kuchlanish tayanch U_on] kuchlanishdan katta bo'lsa, u holda DAI.2 komparatorning chiqishida kuchlanish hosil bo'ladi (mantiqiy 1). Agarda integratoming chiqishidagi kuchlanish tayanch kuchlanishdan kichik bo'lsa, u holda kompara­torning chiqishida kuchlanish bo'lmaydi (mantiqiy O). DA 1.2 kompara- tordan to'g'ri burchakh impulslar ko'rinishidagi signal, III chiqish kaskadidagi &(И-НЕ) mos tushish chizmasining kirishlaridan biriga yuboriladi. Mos tushish chizmasining boshqa kirishlariga, I to'planish vaqti blokidagi investordan (1) hamda IV tok cheklagich va V uchqunsiz uzib qo'yish bloklaridan ham signallar kirib keladi. Mos tushish chizma­sining chiqishida W chiqish tranzistorini boshqaruvchi signal hosil bo'ladi. I blokdagi DA 1.2 komparator chiqishidan mantiqiy О signal kirib kelish bilan III chiqish kaskadidagi И-НЕ mos tushish chizmasi W chiqish tranzistorini ochadi va o't oldirish g'altagining birlamchi W1 cho‘lg‘ami orqali I tok o'tadi: GV batareyaning “+” qutbi S uzgich - o‘t oldirish g‘altagining birlamchi WI cho'lg'ami VD4 diod W chiqish tranzistorining kollektor-emitteT o'tishi - R4 rezistor - “massa” - batareyaning qutbi. Agar DA. 1.2 komparator chiqishidan mantiqiy (1) signal kirib kelsa, u holda W tranzistor yopiladi va o't oldirish g‘altagining ikkilamchi W2 cho‘lg‘amida yuqori kuchlanish hosil bo'ladi. 0‘t oldirish g'altagining birlamchi W1 cho‘lg‘amidan 1, tokning o'tish vaqtini me’yorlash, datchikning boshqarish signaliga nisbatan W chiqish tranzistorining ulanishini kechiktirish bilan amalga oshiriladi. Kechik- tirish kattaligi Cl kondensatordagi maksimal kuchlanish bilan tayanch U_on| kuchlanish orasidagi farqqa bog'liq bo'ladi. Dvigatel tirsakli valining aylanishlar chastotasi qanchalik yuqori bo'lsa, Cl kondensatordagi kuchlanish shunchalik kichik bo'ladi, binobarin, shu damda energiya- ning to'planish vaqti kamayadi. Cl kondensator sig'imining miqdori DA 1.1 integrator chiqishidagi arrasimon kuchlanishning zaryadlash va zaryad-sizlash shoxobchalarining chiziqiy tavsifini ta’minlaydi.
Energiya to'planishini me’yorlash chizmasida, ta’minlash kuchla- nishining o'zgarisbiga qarab to'planish vaqtini rostlash ko'zda tutilgan. Rostlash, tayanch U_on| kuchlanish darajasini ta’minlash kuchlanishiga teskari proporsional ravishda o'zgartirib amalga oshiriladi. Birlamchi zanjirdagi tok kuchini cheklash kommutatorning IV bloki yordamida bajariladi. W chiqish tranzistori ochiq bo'lganda o't oldirish g'altagining birlamchi 1, toki IV blokdagi R4 indikator rezistori orqali o'tadi. R4 rezistordagi I,R4 kuchlanishning pasayishi DAI 3 komparatorning kirishiga uzatiladi va u yerda tok kuchini cheklash darajasiga (8-9A) mos kelgan tayanch U_nn2 kuchlanishi bilan solishtiriladi. Agar I_:R4 kuchlanishning pasayishi tayanch U_op, kuchlanishdan kichik bo'lsa, u holda, DA 1.3 komparator chiqishida mantiqiy О signal, bordi-yu I,R4 iU_nn3 bo'lsa, komparator chiqishida mantiqiy 1 signal bo'ladi. И-НЕ mos tushish chizmasining kirishiga DA 1.3 komparatorning chiqishidan mantiqiy 1 signal kirib kelganda mos tushish chizmasi W chiqish tranzistorini to'yingan holatdan qisman yopiq holatga o'tkazadi, natijada uning emitter-kollektor o'tishidagi qarshiligi ortadi va I, tok kuchi cheklash darajasida o'rnatiladi.
Uchqunsiz uzib qo'yuvchi V blok W chiqish tranzistorini bir tekisda yopish uchun mo'ljallangan. Bu esa, o't oldirish uzgichi ulanih, dvigatel ishlamay turganda, o't oldirish svechalarining elektrodlari oralig'ida uchqun hosil bo'lishini bartaraf etadi. Bunday vaziyatda datchikdan signal borish-bormasligini datchik rotoridagi ariqchasimon teshiklar holati belgilaydi. Datchikdan signal bormaganda 14-HE mos tushish chizmasining kirishiga 1 blok inverstorining (1) chiqishidan mantiqiy (1) signal yuboriladi va MT tranzistor yopiladi. Datchikdan signal borganda DAI 1 integratorning chiqishidagi kuchlanish nolgacha kamayadi, И-НЕ mos tushish chizmasining kirishiga DAI.2 komparator mantiqiy О signal yuboradi va W tranzistor ochiladi. Shu bilan bir paytda V blokdagi DAI .4 integratorning kirishiga 1 blokdagi inverstor ning (1) chiqishidan mantiqiy 0 signal kirib keladi. DA 1.4 integratorning chiqishidagi kuchlanish chiziqli o‘sadi. Kuchlanish belgilangan qiymatga yetganda И-НЕ mos tushish chizmasi W chiqish tranzistorining baza tokini asta-sekin kamaytirishni hoshlaydi. Bu esa, kollektor emitter o'tish qarshiligining ortishiga va birlamchi zanjirdagi tok kuchining sekin-asta pasayishiga olib keladi. Ushbu damda ikkilamchi zanjirdagi kuchlanish svechaning uchqun oralig'ini yorib o'tish uchun yetarli bo‘l- maydi.
Ta'minlashni cheklovchi II blok kommutator chizmasidagi element- larni ta’minlash manbayi qutblarini tasodifiy o‘zgarib qolishidan himoya qiladi (VD2 diod) va avtomobil tizimlaridagi ortiqcha kuch­lanish impulslari amplitudasini cheklaydi (VD1 stabilitron va R3 rezis- tor),
111 chiqish kaskadidagi W tranzistorning ishonchli ishlashi qo’shim- cha himoya vositasida ta’minlanadi. VD4 diod chiqish tranzistorini ta’minlash manbayi qutblarini almashinib qolishidan himoya qilsa, VD3 stabilitron uni o‘t oldirish g'altagining birlamchi cho‘lg‘amida hosil bo'luvchi ortiqcha kuchlanishlar impulsidan himoya qiladi.
Elektronli kommutator 36.3734, to'rtta DAI.I - DA 1.4 kuchay- tirgichi bo’lgan К1401УД1 mikrochizma qollanilib, diskret element- lardan tayyorlangan. Chiqish tranzistori sifatida maxsus ishlab chiqilgan KT848A tranzistor qollanilgan. 3620.3734 kommutatorida, 36.3734 kommutatorinyng diskret elementlarining ko‘p qismini integrallaydigan va xuddi shu vazifani bajaradigan “Tomson” Firmasining ixtisoslash- tirilgan L497B integral mikrochizmasi ishlatilgan. 3620.3734 kommu- tatorining chiqish kaskadi “Томсон” Firmasining tarkibiy BU312 tran­zistorini qo'llash bilan tayyorlangan. Unda ortiqcha kuchlanish impulslaridan himoya qiluvchi ichki chizma bo'lib, kommutatorning ishonchliligini oshirishga yordam bergan.
O’t oldirish g‘altagi 27.3705 konstruksiyasi bo‘yicha kontaktli o‘t oldirish tizimidagi g'altakka o’xshash, Konstruksiyaning o‘ziga xos tomoni shundaki, uning birlamchi cho‘lg‘amidagi qarshilik nisbatan past (0,4-0,5 Om). Bu esa, ta’minlash kuchlanishi 6 V gacha pasayganda ham talab etiladigan chiqish tavsifnomasini olish imkonini beradi.
Konstruksiyadagi elektronli kommutator ishdan chiqqanda o‘t oldirish g'altagini portlashdan himoya qilish ko‘zda tutilgan.
А17ДВ-10 o‘t oldirish svechasi А17ДВР svechasidan izolator shakli, yon elektrod qalinligining oshirilganligi va korpusidagi korroziyaga qarshi qoplamasi bilan farq qiladi Bu o'zgarishlarning barchasi svechaning ishonchliligini oshiradi va ishlash muddatini uzaytiradi. А17ДВР svechalarining ichida har xil shovqinlarni bartaraf etuvchi qarshiligi 5,6 kOm ±10 foiz bo‘lgan rezistor bo'lib, dvigatelda bunday svechalar bilan birgalikda, har xil shovqinlarni bartaraf etuvchi uchlari bo'lmagan yuqori kuchlanish simlari ishlatiladi.