0 ‘zb e k ist o n r espu b lik a si ol1y va o rta m axsus ta’l im vazirligi

salohiyati 
oladil  200  dan  z iy o d   zav o d   va
f a b r i k a l a r i d a   j u d a   k o ‘p  s o h a d a
118

---

q o ‘lla n a d ig a n   m a h s u l o tla r   ish lab  c h iq a rila d i.  R esp u b li- 
ka  riv o jlan g a n   ich k i  tr a n s p o r t  va  a lo q a   tizim iga  egaligi 
b i l a n   h a m   a j r a l i b   t u r a d i .   C h u n o n c h i ,   t e m i r   y o ‘lla r 
ta r m o g ‘i  u z u n ligi  6700  k m ,  a v to m o b il  y o ‘lla rin in g   u z u n - 
ligi  80  m in g   k i l o m e t r .   T o s h k e n t   —  F a r g ‘o n a   v o d iy s i 
a v to y o ‘lin in g ,  Q o r a q a l p o g ‘is to n ,  X o ra z m n i  b o g ‘lovchi, 
sh u n in g d e k ,  G ‘u z o r — J a r q o ‘rg ‘o n   te m ir  y o ‘lining,  A saka 
avtozav od i,  S h o ‘rta n   gaz  kom p leksi,  Q o ro v u lb o z o r  neftn i 
qa y ta   ishlash  zav od i  va  k o ‘plab  yengil  s a n o a t  k o rx o n a - 
la rin in g   q u rilish i  m u sta q illik k a   q o ‘yilgan  haykaldir.
0 ‘z b e k is to n   q u d ra tli  il m i y - m a ’naviy  s alo h iy atg a   h a m  
egadir.  R e s p u b lik a d a   F a n la r   a k a d e m iy a si,  120  d a n   z i­
yo d  ilm iy   ta d q iq o t  o liy g o h la ri,  60  d a n   o rtiq   oliy  o ‘quv 
y u rtlari  m avjud .  Ilm iy  x o d im la r  soni  100  m in g d a n   o rtiq  
b o ‘lib,  u la r  o ra s id a   200  d a n   o rtiq   a k a d e m ik ,  2200  ga 
y a q in   fa n   d o k to rla ri  va  p ro fesso rlar,  14600  d a n   ziyod 
fan  n o m z o d la ri  va  d o ts e n t la r   bor.
0 ‘z b e k i s t o n   r i v o j l a n g a n ,   k o ‘p  t a r m o q l i   q i s h l o q  
x o ‘ja lig ig a   e g adir.  U   q i m m a t b a h o   x o m a s h y o   —  p a x ta  
y e t i s h t i r a d i g a n   j a h o n d a g i   e n g   y ir ik   o ‘l k a l a r d a n   b iri 
h is o b la n a d i.  Paxta  y e tis h tira d ig a n   m a m la k a tla r  orasid a 
ja h o n d a   4  o ‘rin n i  va  p a x ta   m a h s u lo tla r in i  e k sp o rt  q ila ­
digan  m a m la k a tla r  o ra s id a   2  o ‘rin n i  egallaydi.  H a r   yili 
m a m la k a t  d a la la rid a ,  b o g ‘la rid a   5  m illio n   t o n n a g a c h a  
m eva  va  sabzavot  yetishtiriladi.  0 ‘z b e k isto n n in g   m e h n a t-  
sevar,  is te ’d o d li  va  m e h m o n d o ‘st  xalqi  re s p u b lik a n in g  
c h i n a k a m   b o y lig id ir.  0 ‘rta   O siy o d a g i  b a r c h a   m e h n a t  
r e s u r s l a r i n in g   40  fo iz g a   y a q in i  0 ‘z b e k i s t o n   hissa sig a  
t o ‘g ‘ri  keladi.
M ustaqillik   yillari  0 ‘z b ek isto n d a   ba rq a ro rlik   va  tin c h -  
lik ,  f u q a r o l a r   o s o y i s h t a l i g i   va  m i l l a t l a r a r o   t o t u v l i k  
sa q la n ib   tu rib d i.  Y axshi  q o ‘sh n ic h ilik   va  in s o n p a rv a rlik  
o ‘z b e k l a r   t a b i a t i d a g i   t u g ‘m a   m illi y   va  d i n i y   f a z ila t 
h is o b la n a d i.  B a rc h a   z a m o n l a r d a   0 ‘z b e k is to n   k o ‘p  m il- 
latli  d avlat  b o ‘lib  kelg an   va  k elajak d a   h a m   s h u n d a y   d a v ­
lat  b o ‘lib  q o la d i.  0 ‘z b e k is to n d a   130  d a n   ziyo d  m illat  va 
elat  vakillari  b o ‘lgan  25  m illio n   kishi  yashaydi.  T i n c h -
119

---

lik,  ijtim o iy   to tu v lik   va  a d o lat  g ‘oyalari  bizning  a jd o d - 
larim iz  qo ldirib  ketgan  m a ’naviy  m e ro s   hisoblanadi.
M u staqil  0 ‘zbekiston  ta n la b   olgan  b o z o r  iqtisodiyoti 
y o ‘li  s h u n in g   u c h u n   h a m   istiqbolliki,  u  h a r  bir  kishidan 
o ‘ta  tadbirkorlikni,  hozirjavoblikni,  tejam korlikni,  u d d a b u - 
ronlikni  talab   etadi.
Xullas,  y u qo rid a  k o ‘rgan im izdek,  ju d a   k atta  boyliklar 
mavjudligi,  qudratli  sa n o a t  bazasi,  ilmiy  va  intellektual 
salohiyat,  davlat  suvereniteti  yangi  ja m iy a t  b a rp o   etish, 
0 ‘zbek isto n n i  rivojlangan,  g u lla b -y a sh n a y o tg a n   davlatga 
a y l a n t i r i s h   u c h u n   z a r u r   b o i g a n   iq t i s o d i y ,   i jtim o iy , 
m a ’naviy,  m a ’rifiy  asos  b o i i b   qoladi.
TAYANCH  S O ‘Z   VA  IBORALAR
I q t i s o d i y o t ,   A v lo n iy ,  is h la b   c h i q a r i s h ,   b o z o r   m u n o s a b a t i ,   b o z o r   i q t i ­
s o d i ,  t a r a q q i y o t n i n q   o ‘z b e k   m o d e l i ,   q o n u n   u s t u v o r li g i,  t u r m u s h   d a r a ja s i , 
0 ‘z b e k i s t o n n i n g   iq tis o d iy   s a l o h iy a t i,   in t e l l e k t u a l   s a l o h i y a t ,   d a v l a t   s u v e r e ­
n it e ti ,   y a n g is i n i  q u r m a y ,   esk i s in i  b u z m a n g ,   e k s p o r t .
SAVOL  VA  T O P S H IR IQ L A R
1.  I q t i s o d i y o t   t u s h u n c h a s i n i   t a ’riflang.
2.  I q t i s o d i y o t   fa n i  n i m a n i   o ' r g a n a d i ?
3.  B o z o r   iq t is o d iy o t i  d e g a n d a   n i m a n i   tu s h u n a s i z ?
4.  N i m a   u c h u n   m a ’n a v iy a t  v a  iq t is o d i y o t   o ‘z a r o   b o g ‘liq?
5.  T a d b i r k o r l i k n i n g   m a ’n a v iy   x is la tla r ig a   n i m a l a r   k ir is h i n i   i z o h l a n g .
6.  M u s t a q i l   0 ‘z b e k i s t o n n i n g   b o z o r   m u n o s a b a t l a r i g a   o ‘ti s h i n i n g   o ‘zig a 
xo s  y o ‘l in i  t u s h u n t i r i b   b e rin g .
7.  M a ’n a v iy a t   va  m a ’ri fat  j a m i y a t n i n g   y u k s a k   iq t is o d iy   t a r a q q i y o t g a  
e r i s h is h   s h a r t i   e k a n li g in i  iz o h la n g .
ADABIYOTLAR
1.  I.  K a r im o v .  0 ‘z b e k is to n   b u y u k   k e la ja k   sari.  Т .:  « 0 ‘z b e k is to n » ,   1998.
2.  I.  K a r i m o v .   0 ‘z b e k is t o n   — b o z o r   m u n o s a b a t l a r g a   o ‘t i s h n i n g   o ' z i g a  
xo s  y o ‘li.  Т .:  « 0 ‘z b e k is t o n » ,  1998.
3.  I.  K a r im o v .   O z o d   va  o b o d   V a t a n ,   e r k i n   va  f a r o v o n   h a y o t   —  p i r o v ­
a r d   m a q s a d i m i z .   Т .:  « 0 ‘z b e k is t o n » ,   20 0 0 .
4.  I.  K a r i m o v .   I q t i s o d i y o t n i   e r k i n l a s h t i r i s h   —  f a r o v o n l i k   p o y d e v o r i .  
« 0 ‘z b e k i s t o n   o v o z i» ,  2000.
5.  0 ‘z b e k i s t o n   13  yil  m u s t a q i l   t a r a q q i y o t   y o ‘lida.  Т .:  « 0 ‘q i t u v c h i» ,  
2004.
120

---

T E S T   SA V O LLA R I
1.  I.  K a r i m o v   O liy   M a j li s n in g   q a y si  s e s siy a s id a   « 0 ‘z b e k i s t o n   X X I  a s r ­
ga  i n t i l m o q d a »   m a v z u i d a   m a ’r u z a   q ild i?
A )  X IV .  В)  X L   D )   XV.  E )  X.  F )   IX.
2.  « H a r   q a y si  ij tim o i y   t o i f a   va  q a t l a m n i n g   o ‘z ig a   x o s   x u s u s iy a tl a r i n i  
i n o b a t g a   o l g a n   h o l d a   u m u m i y   g a p l a r   b i l a n   e m a s ,   a m a l i y   i s h l a r   b i l a n  
m a ’n a v i y a t n i   y u k s a l t i r is h   d i q q a t i m i z   m a r k a z i d a   boMishi  s h a r t » , —  d e g a n  
s o ’z l a r   K a r i m o v n i n g   q a y s i  a s a r id a   k e lt ir ila d i?
A )  « O z o d   v a   o b o d   V a t a n ,   e r k i n   v a   f a r o v o n   h a y o t   —  p i r o v a r d  
m a q s a d im iz » .  B)  « 0 ‘zb e k is to n   XXI  asrga  intilm oqda».  D)  « 0 ‘zb e k is to n   b u y u k  
k elajak   sari».  E )  «T arixiy  x o ti ra s iz   k elajak   y o ‘q».  F ) T o ‘g ‘ri  j a v o b   y o ‘q.
3.  « K a d r l a r   t a y y o r l a s h   m illiy   d a s t u r i»   O liy   M a j li s n in g   q a y s i  s e s s iy a ­
s id a   q a b u l   q il in d i ?
A)  IX .  В)  X.  D )   XV.  E )  X I.  F )   X I I .
4.  O l t i n   z a x i r a l a r i   b o ‘y i c h a   0 ‘z b e k i s t o n   d u n y o d a   n e c h a n c h i   o ‘r i n d a  
tu r a d i ?
A)  4.  B)  5.  D )   6.  E )  3.  F )   2.
5.  0 ‘r t a   O s iy o d a g i  b a r c h a   r e s u r s l a r n i n g   n e c h a   foizi  0 ‘z b e k i s t o n   h is ­
sasig a  t o ‘g ‘ri  k e la d i ?
A)  40  %.  B)  45  %.  D )   55  %.  E )  50  %.  F )   38  %.
6.  0 ‘z b e k i s t o n   p a x t a   m a h s u l o t l a r i n i   e k s p o r t   q i l a d i g a n   m a m l a k a t l a r  
ic h i d a   n e c h a n c h i   o ' r i n n i   e g a ll a y d i?
A)  2  o ‘ri n n i.  B)  4   o ‘rin n i.  D )   3  o ‘r in n i.  E )  1  o ‘rin n i.  F )  5  o ‘rin n i.
8 - § .  JA M IY A T N IN G   S IY O S IY   H A Y O T I, 
M A FK U R A   VA  M A ’NAVIYAT
K is h ilik   ja m i y a t i n i   siy o sa ts iz  
S iy o sa t  va 
ta s a w u r  etish  qiyin.  Siyosat  orqali 
ijtimoiy  hayot  boshqariladi,  tartibga 
solinadi,  o ^g artirilad i  va  rivojlantiriladi.  Siyosat  —  y u n on - 
cha  «polis» —  davlat so‘zidan olingan b o ‘lib,  davlat va jamiyat 
ishlari  bilan  bevosita  shug‘ullanish jarayonini  anglatadi.  Si­
yosat  —  bu jam iyat  hayotining  xilma-xil  sohalarida  r o ‘y  be- 
radigan  oddiy  va  m urakkab  vazifalarni  hal  qilishga,  aniq 
maqsadlarga  erishishga  qaratilgan  faoliyat  yoki  vositadir.
U  yoki  bu   siyosat  yuritilishi  sinflar,  ijtim oiy  g u ru h la r, 
millat  va elatlar o ‘rtasidagi  m unosabatlarni  uyg‘unlashtirish 
faoliyatiga  b o g ‘liq  b o ‘lib,  u n in g   m a rk a zid a   davlat  tu radi. 
A n a   shu  davlat  ho k im iy a tin i  q o ‘lga  kiritish,  saqlab  q o - 
lish,  u n d a n   sam arali  fo ydalanish  bosh  m asaladir.  Siyosat 
y u ritish d a g i  eng  m u h im   va  m o h iy a tli  y o ‘n a lis h   d avlat
121

---

ho k im iy a tin i  qu rishdir.  Siyosat  d e g an d a   davlat  ishlarida 
qa tn ash ish ,  davlat  faoliyatini  y o ‘naltirish,  u n in g   shakllari, 
vazifalari  va  m a z m u n in i  belgilab  b e rish ni  tu s h u n a m iz .
Jamiyat  o ‘zgarishi  bilan  «siyosat»  tushunchasining  m az- 
muni  ham o ‘zgarib boradi.  Davlatlarda hokimiyatlaming ajra- 
tilishi,  hokimiyat  vakolatlarining  quyi  organlarga  berilishi,