Ў збекистон р еспубликаси о лий ва ўрта махсус таълим вазирлиги том он и д ан олий ўқув ю ртлари

ламида шина тишлашиш коэффициенти 0,45 дан юқори бўлиши 
зарур.
А с ф а л ь т- б е то н н и н г м ех а н и к- д е ф о р м а ти в х о сса л а р и
Асфальт-бетоннинг асосий боғловчиси битум бўлганлиги ту­
файли у эгилувчан-қайишқоқ ва пластик хоссаларга эга. У ишлати- 
лиш шароитига кўра эгилувчан, кўпинча қайишқоқ-пластик бўла- 
ди. Асфальт-бетон эгилаётган вақтдаги кучланишида таъсир этувчи 
ҳар хил кучларга бардош бера оладиган хоссаларга эга бўлиши ке­
рак. Асфальт-бетоннинг бундай хоссаларини ўрганиш эгилувчан- 
лик ёки пластиклик назариясига асосланган. Амалиётда асфальт- 
бетоннинг деформатик ҳолатини ўрганишда силжиш назарияси кўп 
қулланилади. Эгилуванлик ва пластиклик ҳар хил ҳолатда рўй бе- 
риши мумкин. Масалан, эгилувчан-мўрт ҳолатда «битум+минерал 
кукуни» бўтқасидаги смола ва мойларнинг буғланиб камайиши ҳисо- 
бига асфальт-бетондаги боғловчи моддалар кристалланади, унинг 
муста\камлиги ортади, аммо зарбга бардошлиги камаяди; эгилув­
чан пластик ҳолатда минерал тўлдиргичларни ўзаро боғловчи би­
тум хоссалари қониқарли бўлади, унда оқувчанлик хусусияти 
бўлмайди. Кучланиш ортганда, битумнинг эгилувчан-пластиклиги 
асфальт-бетоннинг мустаҳкамлиги ва бошқа хоссаларининг қони- 
қарли бўлишини таъминлайди. Асфальт-бетондаги минерал бўтқа 
қайишқоқ пластик ҳолатда бўлса, ўзаро боғловчи битум компози- 
цияси таркибидаги смола ва мой ярим суюқҳолатда бўлади, нати­
жада, деформацияланиш жараёни тезлашади.
Асфальт-бетоннинг механик куч таъсирида бузилмаслиги учун, 
аввало, узоқ вақт давомида унинг яхлитлигини сак,лаш ва иссиқ 
шароитда сурилишга бўлган қаршилигини ошириш керак бўлади. 
Демак, асфальт-бетоннинг механик хоссаси унга таъсир этувчи икки