Ў збекистон р еспубликаси о лий ва ўрта махсус таълим вазирлиги том он и д ан олий ўқув ю ртлари

12.4-жадвал
Бетон қоришмаси учун тахминий сув сарфини аниқлаш
Қулай жойланувчан- 
лиги, сония
Конус НИН1
чўкиши, см
Йирик тўлдиргичнинг катгалиги, мм
10
20
40
10
20
4 0
Сув миқиори, литр
1 5 0 - 2 0 0
0
145
130
120
155
145
130
9 0 - 1 2 0
0
150
135
125
160
150
135
3 0 - 5 0
0
165
150
135
175
165
150
1 5 - 2 0
1 - 1 , 5
185
170
155
195
185
170
-
3 - 4
195
180
165
205
190
180
7
205
190
175
215
20 5
190
1 0 - 1 2
215
20 0
100
225
21 5
2 0 0
321

---

а:
3
а:
?s
Sj
У*
I
1,5
* 
1
1 -
Е
0,5
•S
0
1
Бетон қоришмасидаги йирик тўл- 
диргичлар бўшлиқларини цемент қум 
қоришмаси тўлғизади. Шағал донал^- 
ри орасидаги бўшлиқлар ҳажми 
қоришма ҳажмига тенг бўлиши керак. 
Шунда ўта зич бетон олиш мумкин.
Шағал доналариаро бўшлиқлар 
ҳажмига тенг қоришма ҳажмини су­
рилиш коэффициентам (ўта қуюқ 
бетон қоришмалари учун 0,85—0,95, 
пластик қоришмалар учун 0,5—0,8) 
кўпайтириб қоришманинг ҳақиқий 
ҳажми топилади (12.4-расм). Бетон 
қоришмасининг пластиклигини ях- 
шилаш учун юқоридаги қўшилмалар- 
дан ташқари лигносульфат (П СТ гид­
рофил), совун, микроғоваклар ҳосил 
қиладиган совунли ёғоч пеки ва ком­
плекс кимёвий қўшилмалари ҳам ишлатилади.
Ҳозир қурилишда кўплаб ишлатилаётган суперпластификатор- 
лар цементли қоришмаларнинг пластиклигини кескин оширади, 
уни майин қилади. Бундай қўшилмалар бетондаги ғоваклар шакли- 
ни ўзгартиради. Суперпластификаторлар (СП) асосан синтетик по- 
лимерлардан олинади. Жумладан, меламин смоласи ёки нафталин 
сульфат кислотасидан олинадиган С -3 ҳамда иккиламчи чиқинди- 
ларни кимёвий синтез қилиб олинадиган СПД, ОП -7 ва бошқа- 
ларни мисол қилиш мумкин. Цемент оғирлигидан 0 ,1 5 —0,2 % 
қўшилган СП бетон қоришмасини суюлтиради. Натижада, меъёр 
бўйича ишлатиладиган сув тежалади ҳамда бетоннинг зичлиги ор­
тади. Қоришмага қўшилган СП 1 — 1,5 соат давомида фаол суюлти- 
риш қобилиятига эга, 2—3 соатдан кейин эса унинг таъсири кама­
яди. Бетон конструкциялар нозик, юпқа ёки арматура каркаси зич 
бўлса, СП қўшилмаларни қўллаш катта самара беради.