Ў збекистон р еспубликаси о лий ва ўрта махсус таълим вазирлиги том он и д ан олий ўқув ю ртлари

Асосий минерал хом ашёлар
Захираларнинг баҳоси
Минерал хом ашё
имкониятлар баҳоси
Минерал хом ашё турлари
Млрд.
АҚ Ш
доллари
Умумий 
баҳодан, %
Млрд.
АҚ Ш
доллари
Умумий 
баҳодан, %
Республика бўйича жами:
1025
100
3540
100
жумладан,
рангли, нодир, радиоактив 
ва қора темирлар 
Сопол ва шишабоп хом
154
15,2
713
20,2
ашслар
Флюс қўшилма ва ўтга
ьо
0,4
8V
Л 5
чидамли тоғ руда хом
155
15,1
194
5,5
ашелари
Кимё саноатибоп хом
62
6,0
468
13,4
ашелар
Қурилиш ашёлари
146
14,2
707
20,0
И зоҳ: 
ушбу маълумот «Экономический вестник Узбекистана» журналининг 
2001 йил 1-сонидан олинди.
Меҳнат хавфсизлигини таъминлаш
Т о ғ жинсларини юқори ҳароратда эритиб қурилиш ашёлари 
ишлаб чиқаришда чанг, ш овқин, айниқса, иш жойидаги иссикдик 
инсон соғлигига салбий таъсир кўрсатади. Темирчилик саноати ва 
шиша ишлаб чиқаришда кўп ишлатиладиган темир рудаси, кварц 
қуми ва бош қа тоғ жинслари эриганда ўзидан зарарли газлар 
чиқармайди. Айрим тоғ ж инсларигина эриганда ўзидан олтингу- 
гурт+водор од гази чиқади. Ш уни нг учун иш чиларнинг иш вақти 
камайтирилади, улар махсус кий им -кечак ва сут билан таъмин- 
ланади. Технология жараёни юқори ҳарорат билан боғлиқ бўлган-
172

---

лиги туфайли ёнғиндан сакданиш чоралари кўрилиши шарт. С ую қ 
ҳолатдаги (П О О — 1300°С) тош лоқёки тоғж инсини қолипларга қуй- 
ганда ёки дона-дона ҳолда совитилганда меҳнат муҳофазаси қои- 
даларига тўла риоя қилиш керак. Атроф-муҳитни муҳофаза қилишда 
бундай технологиялар чиқинди ёки иккиламчи ресурсларни қайта 
ишлайдиган цикллар билан таъминланган бўлиши лозим.
Республикамиз мустақилликка эришгандан кейин, чиқиндисиз 
технологияларни инвестиция қилишга катта имкониятлар яратилди. 
Чиқинди ва иккиламчи ашёларнинг кўпайиши ҳосилдор ерларини 
қисқартиради, ер ости сувларини ифлос қилади, экологияга зарар 
келтиради.