“ ИҚтисодий таълимотлар тарихи


Жаҳонда мамлакатларида ЯИМ нинг жон бошига тақсимланиши (1996)



Download 1,43 Mb.
Pdf ko'rish
bet132/148
Sana09.10.2022
Hajmi1,43 Mb.
#852055
1   ...   128   129   130   131   132   133   134   135   ...   148
Bog'liq
Иқтисодий таълимотлар тарихи Маърузалар матни

Жаҳонда мамлакатларида ЯИМ нинг жон бошига тақсимланиши (1996) 
АҚШ $ 
Мам. сони ЯММ, млн.$ 
Аҳоли, 
млн киши 
Жон бошига 
ЯММ, $ 
Паст 785 дан кам 
63 
1.596.837 
3.236 
490 
Ўртачадан паст 
786-3115 
63 
1.962.719 
1.125 
1.740 
Ўртачадан 
юқори 
3116-9635 
31 
2.178.234 
473 
4.600 
Юқори 9636 дан кўп 
53 
23.771.825 
919 
25.870 
Жаҳон 
210 
29.509.614 
5.754 
5.130 
 
Малайзия, Таиланд, Вьетнам, Индонезия ва бошқа мамлакатлар келиб 
қўшилмоқда. Бу давлатларга хос бўлган хусусият шуки, бозор 
муносабатлари кенг қўлланилмоқда, саноат (индустрия)нинг ривожига 
алоҳида эътибор берилмоқда, хорижий инвестициялар (қўшма корхоналар 
жуда кўп) кўп ишлатилмоқда ва оқибатда иқтисодиѐтнинг ўсиш суръатлари 
юқори (5-10, ҳатто 14-15 фоиз). Хитой Халқ Республикаси ҳам 1979 йилдаги 
иқтисодий ислоҳотлар туфайли тараққиѐт йўлига кирди (айниқса очиқ 
иқтисодий ҳудудларда ўсиш катта). Шулар туфайли бу соҳада иқтисодий 
таълимотларда ҳам ўзига хос йўналишлар юзага келди. Ҳозирги давр 
иқтисодиѐтчилари У.Ростоу, Р.Эмерсон, П.Самуэльсон ва бошқалар 
колониализмнинг ижобий томонларини, унинг қолоқ мамлакатларга 
«тараққиѐт» олиб борганлигини бўрттириб кўрсатишга интилмоқдалар. 
Гўѐки мустамлакалар илғор мамлакатлар ѐрдамида ўз мустақиллигини 
таъминлашга эришганлар. Бу тузум илғор ва қолоқ мамлакатларга бирдек 
наф келтирган деб ҳисобланилади. Р.Эмерсон фикрича, колониализм Шарқ 
халқлари учун тараққиѐт йўлидан боришга имконият яратди. 
Айрим иқтисодчилар колониализмнинг салбий томонларини ҳам 
инкор этмаган ҳолда, уни XIX аср охири ва XX асрдаги капиталистик 
мамлакатлар «деформация»га учради, мустамлака давлатларининг дўстига 
айланди, демоқдалар. «Яхши колониализм» иқтисодий ривожланишни 
рағбатлантиради, бу давлатларнинг ўз-ўзини бошқаришини таъминлайди. 
Яна бир энг долзарб масала - бу демография муаммосидир. БМТ 
маълумотларига кўра, 1945-95 йиллар давомида жаҳонда аҳоли сони 2.5 
миллиарддан 5.5 миллиардга етди (ўсиш 3 миллиард), ялпи ички маҳсулот 
(миллий даромад) 7 триллиондан 22 триллион АҚШ долларига ўсди. Лекин 
аҳолининг асосий қисми энг тез кўпаяѐтган жойларда иқтисодий ўсиш суст. 
Ўз даврида Шарль Фурье Ер шаридаги максимал аҳоли сони 5 миллиарддан 


165 
ошмаслиги керак, деган ғояни айтган эди. XXI аср бошида 6 миллиард 
аҳолининг иқтисодий аҳволини ўйлаш керак бўлади. Шулар туфайли 
назария ва концепциялар илгари сурилган. 
Шулар ичида давлатнинг иқтисодий ривожланишдаги роли масаласи 
муҳимдир, бу ҳақда юқорида фикр юритилган эди, маълумки, классик ва 
неоклассик таълимот тарафдорлари давлатнинг иштирокини имкони борича 
чеклашни таклиф этса, Кейнс ва кейнсчилар ҳамда неокейнсчилик 
давлатнинг роли фаол бўлишини тарғиб этади. Бу ҳолатда ҳам ана шундай 
икки хил қараш ҳарактерлидир. Масалан, инглиз иқтисодчиси П.Бауэр 
давлат фақат норентабел соҳалар, масалан транспорт, алоқа, коммунал 
хўжалик, техник қадрларни тайѐрлаш ва бошқа тармоқлар фаолиятига 
аралашуви ва уларга давлат секторидан ѐрдам бериши керак деган ғояни 
илгари суради. Бошқа рентабелли тармоқлар эса хусусий сектор қўлига 
берилиши ва у ерда давлатнинг роли минимал бўлиши керак, дейилади.

Download 1,43 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   128   129   130   131   132   133   134   135   ...   148




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish