Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент молия институти “ИҚтисодиёт” кафедраси

Сурункали гиперинфляция шароитида инфляцияни юмшатишга қаратилган мажбурий тадбир – бу пул ислоҳотларини ўтказиш ҳисобланади.

• Пул ислоҳотларининг турлари
• Нуллификация- Инфляция суръати жуда юқори даражада бўлганда қўлланилиб, бунда қадрсизланган пул ўрнига муомалага янги пул бирликлари чиқарилади.
• Девальвация- Бунда экспортни рағбатлантириш, импортни чеклаш ва тўлов мувозанатини яхшилаш мақсадида миллий валюта курси расмий равишда пасайтирилади.
• Масалан, 1986 йил АҚШда долларнинг Япония иенига нисбатан курси 2 баробар пасайтирилган.
• Деноминация- Бунда эски пул бирликлари маълум бир нисбатда янги пул бирликлари билан алмаштирилади. Деноминация 1961 йил собиқ СССРда (10:1 нисбатда), 1994 йил Ўзбекистонда (сўм-ку­понга 1000:1 нисбатда) ва 1998 йил Россияда (1000:1 нисбатда) қўлланилган.

• Маърузачи:З.Аллаберганов

Ўтган йилнинг декабрь ойида истеъмол нархлари индекси (ИНИ) орқали ўлчанадиган инфляция кўрсаткичи 1,6 фоиз даражасида шаклланди ва ўтган йилнинг декабрь ойига нисбатан 11,1 фоизни ташкил этди (2019 йилда–15,2фоиз). Шу билан бирга, озиқ-овқат маҳсулотлари нархлари ўзгаришининг инфляцияга таъсири 54,2 фоизни, ноозиқ-овқат маҳсулотлари - 30,4 фоизни, хизматлар - 15,4 фоизни ташкил этди. 2020 йилда ИНИ ойлик динамикаси йиллик ифодада индексларнинг ўтган йилнинг шу кўрсаткичларига нисбатан пасайиши билан тавсифланди. Инфляциянинг ўсиш чўққилари апрель ва июль ойларига тўғри келган бўлса, августдан декабргача бўлган даврда сезиларли пасайиш қайд этилди (бу, карантин чораларининг юмшатилиши билан изоҳланаши мумкин)

• Маърузачи:З.Аллаберганов

ИНИнинг йиллик хисобда ўзгариш динамикаси (фоизда)

• Маърузачи:З.Аллаберганов

• Энг юқори ўзгарувчанлик озиқ-овқат маҳ-сулотлари инфляциясида куза-тилди, ва аҳоли истеъмоли тузилишидаги мавсумийликни аниқ акс эттирди.
• Ноозиқ-овқат товарлар ва хизматлар нархларининг ўзгариши 2020 йил давомида сезиларли бўлмади. Бунга карантин шароитида истеъ-молчиларнинг ноозиқ-овқат маҳсулотларига бўлган талабини чекланиши ҳамда тартибга солинадиган тарифлар ўси-шининг кечиктирилганлиги сабаб бўлди.

Озиқ-овқат маҳсулотлари ИНИ динамикаси (фоизда)

• Маърузачи:З.Аллаберганов

• Жорий йилнинг декабр ойида озиқ-овқат маҳсулотлари нархи ўртача 2,4 фоизга ўсди, бу инфляциянинг ушбу ойдаги умумий ўсишига 1,02 фоизга таъсир қилди. 2020 йил бошидан буён озиқ-овқат маҳсулотлари инфляцияси 15,3 фоизни ташкил этди ва унинг инфляцияга таъсири 6,5 фоизни ташкил этди.

• Эътиборингиз учун

• РАҲМАТ

• маърузачи: З.Аллаберганов