Республикамизда 2009 – 2012 йилларга мўлжаллаб қабул қилинган инқирозга қарши чора-тадбирлар дастурида назарда тутилган асосий йўналишлар:
I. Экспорт қилувчи корхоналарни қўллаб-қувватлаш ва уларнинг барқарор фаолиятини таъминлаш чора-тадбирлари.
II. Мамлакатимиз товар ишлаб чиқарувчилари ва хизмат кўрсатувчилари маҳсулотларига ички талабни ноинфляциявий рағбатлантириш бўйича чоралар.
III. Иқтисодиётнинг реал сектори соҳасида ресурс базасини кенгайтириш ва инвестицион фаоллик ўсишини таъминлаш чоралари.
IV. Электро-энергетика соҳасини модернизация қилиш, энергия сиғимини қисқартириш ва энергияни тежаш тизимини жорий этиш.
V. Кичик бизнеснинг ривожланишини қўллаб-қувватлашни кучайтириш, аҳоли бандлигига ва янги иш ўринларини ташкил этишга кўмаклашиш.
Мамлакатимизда жаҳон молиявий-иқтисодий инқирозининг салбий оқибатларини бартараф этиш бўйича 2009-20012 йилларга мўлжаллаб қабул қилинган Инқирозга қарши чора-тадбирлар дастури Ўзбекистонни ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришнинг энг устувор йўналиши ҳисобланади.
маърузачи: З.Аллаберганов
Жаҳон мамлакатларининг инқирозга қарши курашга сарфланган молиявий харажатлари
Ўзбекистонда январь-сентябрь ойларида ишсизлик даражаси 11,1 фоизни ташкил этиб, йилнинг биринчи ярим йиллигига нисбатан 2,1 фоизга камайди. Тадқиқотларга кўра, мамлакатда меҳнат ресурслари сони 19,1 млн кишини, республикадан ташқарига ишга кетганлар сони 1,9 млн кишини ташкил этган. Ўзбекистонда ишга муҳтож бўлганларнинг умумий сони 1,6 млн кишидан ошган.
Маърузачи:З.Аллаберганов
Ишсизликнинг иқтисодий оқибати – бу ишсизликнинг табиий даражасидан юқори бўлиши натижасида жамият томонидан «йўқотилган» ёки ишлаб чиқарилмаган маҳсулотдир.
2. Ишсизликнинг иқтисодий ва ижтимоий оқибатлари.
Ишлаб чиқарилмаган
(«йўқотилган»)
маҳсулот
Потенциал ЯММ
(ЯИМ)
Ҳақиқий ЯММ
(ЯИМ)
Ишсизлик табиий даражасидан паст бўлганда ишлаб чиқарилган ҳақиқий ЯММ(ЯИМ) ҳажми унинг потенциал ҳажмидан ортиб кетиши мумкин. Бунинг асосий сабаблари: қўшимча сменаларни жорий қилиш; капитал ускуналардан меъёрида белгиланган вақтдан ортиқча фойдаланиш; иш вақтидан ортиқча ишлаш; ўриндошлик ишларда банд бўлиш
Маърузачи:З.Аллаберганов
Р
Р2
Р3
Р1
Нархлар даражаси
0 u2 u3 u1 u
Ишсизлик даражаси
Филлипс эгри чизиғи.
Маърузачи:З.Аллаберганов
Ишсизликнинг ижтимоий оқибатлари
Ишсизликнинг ижтимоий оқибатлари
касб малакаси ва маҳорати йўқолиб бориши;
психик - руҳий зўриқишнинг кучайиши;
жиноятчиликнинг ўсиши ва ижтимоий ҳамда сиёсий тартибсизликларнинг ортиши;
оилавий муҳитнинг ёмонлашуви ва ажралишларнинг кўпайиши
Маърузачи:З.Аллаберганов
Инфляция намоён бўлади:
товар (хизмат)ларнинг мавжуд таклифига нисбатан
муомаладаги нақд пуллар ёки молиявий активлар ҳажмининг ҳаддан ташқари ортиб кетишида;
II. Келиб чиқиш сабабларига қараб:(Талаб ва таклиф инфляция)
III. Намоён бўлиш даражасига кўра(ошкора ва яширин )
IV. Тахмин қилишга кўра: (кутилаётган ва кутилмаган )
V. Қамров доираси бўйича: (мамлакат миқёсидаги ва жаҳон хўжалиги доирасидаги )
Пигу эффекти. Бу инглиз иқтисодчиси Артур Пигу (1877-1959й) номи билан боғлиқ, Унга кўра меъёрида амал қиладиган бозор иқтисодиёти шароитида инфляциянинг кутилиши аҳоли томонидан нархларнинг ўсишига қисқа вақтда рўй берадиган ҳолат деб қаралишига ва оқибатда нархлар пасайгунча уларнинг пул сарфларининг камайишига сабаб бўлади. Бу ўз навбатида талабни камайтиради ва охири оқибатда нархлар пасайиши кузатилади.
Маърузачи:З.Аллаберганов
Инфляциядан ютқазмайдиган ёки ундан наф кўрадиган қатламлар
Товарлар, хом ашё, фонд биржасида ва валюта бозорларида воситачилик қилувчилар;
қарз олган жисмоний ва ҳуқуқий шахслар;
пулини ўз вақтида кўчмас мулк, қимматбаҳо ва ноёб буюмлар ҳамда барқарор чет эл валюталарига алмаштирганлар;
давлат тузилмасида ва бозорда монопол мавқега эга бўлганлар;
кундалик зарурий истеъмол товарларини ишлаб чиқарувчилар.
Маърузачи:З.Аллаберганов
Дефляция – инфляцияга қарама-қарши жараённи, яъни нархлар умумий даражасининг пасайиб боришини билдиради.
Инфляция даврида миллий пул бирлиги қуйидагиларга нисбатан қадрсизланади.
товар (хизмат)ларга;
олтин ва бошқа қимматбаҳо металларга;
барқарор чет эл валюталарига.
Маърузачи:З.Аллаберганов
Давлатнинг инфляцияга қарши сиёсати, инфляциянинг иж-тимоий-иқтисодий оқибатларини юмшатиш, яъни инфляция ус-тидан назорат ўрнатиш ва нархлар ўсишини нисбатан паст даражада ушлаб туришга қаратилади.
Давлатнинг инфляцияни жиловлашга қаратилган узоқ муддатли (стратегик) чора-тадбирлари
I. Ишлаб чиқаришни рағбатлантиришга қаратилган тадбирлар:
II. Бюджет тақчиллигини камайтиришга қаратилган тадбирлар:
III. Пул массасини тартибга солишга қаратилган тадбирлар.
IV. Ташқи омилларнинг таъсирини камайтиришга қаратилган тадбирлар:
Маърузачи:З.Аллаберганов
Давлатнинг инфляцияни жиловлашга қаратилган қисқа муддатли тадбирлари
Қўшимча турдаги маҳсулот ишлаб чиқарувчи ва хизматлар кўрсатувчи корхоналарга имтиёзлар бериш;