Urdu pedagogika fakulteti maktabgacha ta’lim yo’nalishi 214-guruh talabasi Egamberdiyeva Mehrinoz

UrDU Pedagogika fakulteti maktabgacha ta’lim yo’nalishi 214-guruh talabasi Egamberdiyeva Mehrinoz

Mavzu: Bog’cha yoshidagi bolalarning o’sishi va rivojlanishi

Bolalarning katta yoshdagi insonlardan asosiy farqlari

• Bola doimiy o’sadi va rivojlanadi
• Bolaning tana tuzilishi kundan kunga katta insonlarnikiga o’xshab o’zgarib boradi
• Uning ongi va tafakkuri ham kundan kunga ravshanlashib boradi
• O’sish va rivojlanish bir vaqtda va bir biriga bog’liq holda kechadi
• Ammo biologik nuqtayi nazardan bu ikki omil bir biridan farq qiladi

O’sish

Rivojlanish

Tana va uning qismlarini o’lcham jihatdan ortishi

Tana proporsiyasini o’zgarishi

Muskullarning kuch va hajm jihatdan ortishi

O’sishning tugashi

Organ va to’qimalarning shakllanishi

Funksiya samaradorligini ortishi

Tananing harakat qulayligini ortishi

Rivojlanishning sekinlashuvi

Yetuk organizm

O’sish va rivojlanish bilan tana nisbatining o’zgarishi

Inson o’zining 20 yillik rivojlanish jarayonida bir nechta revolyutsiyalarni boshdan o'tkazadi

Psixolog L.S.Vigotskiy ularni “krizis” deb atagan

Birinchi revolyutsiya bu bolaning dunyoga kelishi. Bu juda kuchli stress, gormonal kataklizm, butun organizm og’ir bosimga tushishiga sabab bo’ladi

• Avval suvli muhitda yashagan endi esa havo muhitida mustaqil nafas olish kerak
• Avval vaznsizlikda suzgan endi esa tortish kuchini his qiladi
• Avval qorong’ulikda bo’lgan endi esa yorug’lik ko’zini qamashtiradi
• Avval har doim issiq muhitda bo’lgan endi esa vaqti vaqti bilan sovuqni his qiladi
• Avval ovqatlanishga ehtiyoj bo’lmagan endi esa mehnat qilib qorin to’ydirish kerak bo’ladi. O’ziga notanish bo’lgan ochlik hissing tuyadi

Ikkinchi revolyutsiya 1 yoshlar atrofida sodir bo’ladi

• Bolakay tortish kuchini yengib o’zining ilk qadamlarini tashlaydi
• Bu vaqtgacha ona sutidan voz kechilib yarim kattalar ovqatiga o’tiladi (yoki to’liq kattalar ovqatiga o’tish mumkin)

Psixologlar uch yoshni ham “krizis” davri deb ajratishadi

Chunki bolada uning mustaqilligi ya’ni uning “Men“i rivojlanadi

Keyingi revolyutsiyani ta’lim olishni boshlashi bilan maktab yoshigacha bosib o'tadi

Bo’y, oyoq, qo’l va bo’yintez o’sadi

Filippin testi

Sut tishlar doimiysi bilan almashinadi

Birinchi bo’lib bo’yning o’sishini tajribada F.de Monbeyr degan mashhur tadqiqotchi graf o’z og’lining har yarim yilda qancha o’sganligini tekshirib aniqlagan

Yosh/yil hisobida

Bo’y o’sish grafikasi

Rivojlanish

Tadqiqotlar shuni ko’rsatadiki o’sish jarayoni sekinlashishi bilan rivojlanish tezlasha boshlaydi. Bu jarayonda energiya sarfining intensivligi oshadi

O’sish	Bioijtimoiy maqsadi	Morfofiziologik o'zgarishlar
Nomlanishi / Yoshi
Chaqaloq / 1-10 kun	Atrof muhitga ilk moslashuv jismoniy, biologik, kimyoviy nuqtayi nazardan	Gormonal bo’ron ona organizmidan ajralib yangi muhitga kirishish
Emiziklik / 1 yoshgacha davr	Mustaqil harakatlanishga tayyorgarlik davri	Muskullar rivojlanadi, oddiy harakatlar, immunitet, organizm mikroflorasi hosil bo’ladi. Analizatorlar rivojlanadi
Erta bolalik / 3-4 yosh	Atrof muhitning boshlang’ich asoslari	Maqsadli harakatlar Sezgi organlari kamoloti
Ilk bolalik / 4-7 yosh	Ilk ijtimoiylashuv	O’sishning yarim etapi bosib o’tiladi, vegetativ boshqaruv, individual xususiyatlar, tana tuzilishi to’liq shakllanadi

O’sish

Bioijtimoiy maqsadi

Morfofiziologik o'zgarishlar

Nomlanishi / Yoshi

Chaqaloq / 1-10 kun

Atrof muhitga ilk moslashuv jismoniy, biologik, kimyoviy nuqtayi nazardan

Gormonal bo’ron ona organizmidan ajralib yangi muhitga kirishish

Emiziklik / 1 yoshgacha

davr

Mustaqil harakatlanishga tayyorgarlik davri

Muskullar rivojlanadi, oddiy harakatlar, immunitet, organizm mikroflorasi hosil bo’ladi. Analizatorlar rivojlanadi

Erta bolalik / 3-4 yosh

Atrof muhitning boshlang’ich asoslari

Maqsadli harakatlar

Sezgi organlari kamoloti

Ilk bolalik / 4-7 yosh

Ilk ijtimoiylashuv

O’sishning yarim etapi bosib o’tiladi, vegetativ boshqaruv, individual xususiyatlar, tana tuzilishi to’liq shakllanadi

E’tiboringiz uchun rahmat

E.Mehrinoz