Toshkent viloyati Chirchiq Davlat Pedagogika Instituti

Toshkent viloyati Chirchiq Davlat Pedagogika Instituti

• Mavzu: Prizma mavzusini o`qitish
• metodikasi
• Guruh : MO`M/ 17-2
• Bajardi : A`zamova Matluba
• Mirasrorova Go`zal
• Shomalikova Mohinur
• Chirchiq _ 2020

Reja:

• Prizma haqida tushuncha.
• To`g`ri va og`ma prizmalar.
• Muntazam prizma.
• Prizma sirti yuzasi va hajmi.

Prizma

• Ta'rif. Prizma ikkita parallel tekislik orasiga joylashgan barcha parallel to`g`ri chiziqlar kesmalaridan tuzilgan ko`pyoq bo`lib, bu kesmalar shu tekisliklardan ikkita teng, yassi ko`pburchaklarni kesib o`tadi

Prizmani parallel tekisliklarda yotgan yoqlari ya`ni hosil bo'lgan ko'pburchaklar-prizmaning asoslari deb ataladi.

• Prizmani parallel tekisliklarda yotgan yoqlari ya`ni hosil bo'lgan ko'pburchaklar-prizmaning asoslari deb ataladi.

• Prizmaning parallelogrammdan iborat qolgan tomonlari prizmaning yon yoqlari deyiladi.

Prizmaning yon qirrasi

• A1B1, A2B2, … , AnBn kesmalar prizmaning yon qirralari deyiladi
• prizmaning yon qirralari parallel va o`zaro teng

Asoslari A1A2…An va B1B2…Bn ko`pburchaklardan iborat bo`lgan prizma

• Asoslari A1A2…An va B1B2…Bn ko`pburchaklardan iborat bo`lgan prizma
• n burchakli prizma deyiladi. Ya`ni n=3 da
• uchburchakli prizma, n=4 da to`rtburchakli prizma

Prizma balandligi

• Prizma asoslaridan birining ixtiyoriy nuqtasidan boshqa asosiga tushirilgan perpendikular prizmaning balandligi deyiladi

To`g`ri va og`ma prizma

• Agar prizmaning yon qirralari asosga perpendikular bo`lsa bunday prizma to`g`ri prizma, aks holda og`ma prizma deyiladi.
• To`g`ri prizmaning balandligi yon qirraga teng

Muntazam prizma

• Agar prizmaning asosida muntazam ko`pburchak yotsa va uning yon qirralari asos tekisligiga perpendikular bo`lsa, u holda bunday prizma muntazam prizma deyiladi

Muntazam prizmalar

Parallelopiped

• Agar prizmaning asoslari parallelogramlardan iborat bo`lsa bunday prizma parallelepiped deyiladi.

Prizmaning diogonali

• Prizmaning bitta yog`iga tegishli bo`lmagan uchlarini tutashtiruvchi kesma uning diogonali deyiladi

Prizmaning diagonal kesimlari

• Prizmaning diagonal kesimi deb, prizma asoslarining mos doigonallari orqali o`tkazilgan kesimga aytiladi.
• Prizmaning diagonal kesimlari parallelogrammdan iborat.

Prizma sirtining yuzi

Muntazam prizmaning yon sirti haqidagi teorema

• Teorema
• Muntazam prizmaning yon sirti yuzasi asosdagi ko`pburchakning perimetri bilan prizma balandligi ko`paytmasiga teng.

Teoremaning isboti

• Muntazam uchburchakli prizma uchun isbotini ko`rib chiqamiz. Muntazam prizmada balandlik yon qirraga teng hamda yon yoqlari to`gri to`rtburchaklardan iborat ekanligidan:

Prizma hajmi

Mustahkamlash uchun savollar

• Prizmaga ta`rif bering?
• Qanday prizmaga to`g`ri prizma deyiladi?
• Og`ma va muntazam prizmaga ta`rif bering?
• Prizma yon sirti va to`la sirti haqida tushuncha bering
• Prizma hajmi haqida gapiring.

Mavzuga oid masalalar

E`tiboringiz uchun raxmat!!!

• E`tiboringiz uchun raxmat!!!