Qutqaruvchi doira

“QUTQARUVCHI DOIRA”

Pedagoglardagi emotsional toliqish profilaktikasi uchun trening mashg`uloti.

Emotsional toliqish – bu xranik stress fonida yuzaga keladigan sindrom hisoblanadi. Bu insondagi shaxsiy, psixofiziologik va emotsional resurslarning tugashiga olib keladi. Ya`ni insondagi ijobiy energiyaning tugashiga sabab bo`ladi. Ayniqsa, bugungi davrga kelib insonlarning ish faoliyatida stress holatlari ko`p uchtamoqda. Va ularda o`zlaridagi negativ emotsiyalardan halos bo`lish zaruriyati paydo bo`ladi. Emotsional toliqishga quyidagi faktorlar sabab bo`lishi mumkin.

1) Kun davomida ish faoliyatiga chuqur shong`ib ketish. Ya`ni, ishdan o`zini chalg`itolmaslik, 1 daqiqa bo`lsa ham e`tiborni ishdan boshqa narsaga qaratolmaslik.

2) Kuchli ichki zo`riqish va ichgi o`zini nazorat qilish. Ya`ni, ish faoliyati davomida yuzaga kelgan salbiy emotsional reaksiyalarni tashqariga chiqarmay saqlab turish. Bu holat ota-onalar, hamkasblar va vboshqalar bilan o`zaro konfliktli vaziyatlar yuzaga kelganda kuzatiladi.

3) Kuchli psixologik ma`suliyat. Ish davomida yoki oilada farzand tarbiyasida doimiy ravishda inson kuchli ma`suliyat hissini olib yurishi.

4) Ish faoliyatidagi ta`lablar va muhitning toimiy po`zgarib turishi.

“Ism va ijobiy hususiyat mashqi”

Yonma-yon o`trgan ishtirokchilar dastlab ismlarini aytib, so`ngra ismlarining bosh harfiga ijobiy hususiyatini aytib sharni bir biriga uztishadi. Masalan, Muslim Ma`suliyatli

“Ozingiz haqingizda qay darajada qayg`urasiz test”

1) Vaqti vaqti bilan o`zimga sovg`a qilib turaman. Yoqtirgan narsalarim, shirinliklar va hkz.

2) Men dam olishim, rohatlanishim uchun vaqt topa olaman.

3) Men ba`zida egoist bo`lishga haqqim bor deb hisoblayman.

4) Agar men ozimni yomon his qilsam boshqalarning men haqimda qayg`urishlarini yoqtiraman.

5) Men yoqimli holatlarni oldindan rejalashtiraman. Masalan restoranga orish teatrga tushish va hkz.

6) Ishonchim komilki har kuni menda ozimga yoqqan mashg`ulot bilan shug`ullanish uchun menda vaqt topiladi.

7) Men qilishimni hohlamaydigan ishni mendan talab qilganlarida ularga yo`q deb ayta olaman.

To`g`ri: yashil kartochka

Notog`ri: qizil kartochka

Bilmadim: ko`k kartochka

Tushunganingizdek agar sizda ko`proq yashil kartochka bo`lsa siz ozingizning psixologik sog`lomligingiz haqida qayg`ura olasiz.

Agar sizda qizil kartochkalar ko`p bo`lsa, siz ozingizning psixologik holatingizga ko`proq e`tibor berish haqida o`ylab ko`rishingiz kerak.

Emotsional toliqish insonda jismoniy toliqishni ham yuzaga kelishiga sabab bo`ladi. Ijobiy emotsiyalar esa aksincha jismoniy toliqishning yuzaga kelishini oldini oladi. Buning uchun esa bir qator psixogimnastik mashg`ulotlardan foydalanishimiz mukin.

Soyabon va tayoqcha.

Maqsad: diqqat va eshitib reaksiyaga kirishish jarayonini rivojlantirish, ijobiy kayfiyatni shakllantirish.

Jarayon: ishtirokchilardan aylana shaklini hosil qilib turib olish so’raladi. Hamma yonma-yon turib aylana shaklini hosil qilgach, ulardan o’ng qo’lining ko’rsatgich barmog’ini qo’shni ishtirokchini kafti ostiga tegizib turishi kerak va bir vaqtning o’zida barcha chap qo’lining kaftini keng ochib (erga qarata) o’zining chap tomonidagi sherikiga uzatishi kerak. SHunda ishtirokchilarning chap qo’li soyabon o’ng qo’li esa soyabonning ostidagi tayoqcha ko’rinishini hosil qiladi. Bundan so’ng ishtirokchilarga shart tushuntiriladi. Trener yoki moderator 1-2-3 deb sanaydi va ishtirokchilar 3 sonini eshitishi bilanoq chap qo’llari ostidagi qo’shnisining barmog’ini ushlab olishi va bir vaqtning o’zida o’ng qo’lining bosh barmog’ini qo’shni ishtirokchi ushlab olishiga bermay tezlikda olib qochishi zarur.

O’yin 3 martaga yaqin o’ynalgach o’ng va chap qo’llarining vazifalari almashtirilishi maqsadga muvofiq bo’ladi.

Impuls, nafas olish mashqi.

Qadimda Yaponlarda qo`llanilgan uslub bo`lib, bir guruh kishilarning ya`ni jamoaning bir birlarini his qilishlari va bir birlaridan energiya olishlari uchun qo`llaniladi.

Doira shaklida turilib ishtirokchilar bir birlarini qo`llarini ushlagan holda uch marta burundan nafas olib og`izdan chiqariladi. Ko`zlar yumilgan holda. Nafas birmuncha vaqt tutib turilib keyin chiqariladi.

Ko`zlar yumilgan holat saqlanib turadi va trener ytomonidan impuls beriladi. Impuls trener topshirig`iga qarab turlintomonlarga uzatiladi.

20 soniya davomida nafas mashqi bajariladi. Bunda trener ishtirokchilarga kollektiv energiyasini his qilishlarini aytibo`tadi. 2 marta maksimal o`pkani to`ldirib nafas olib chiqariladi.