O`zbekistonda xalqaro turizmni rivojlantirish muammolari va ularni hal etish yo`llari reja: kirish

O`ZBEKISTONDA XALQARO TURIZMNI RIVOJLANTIRISH MUAMMOLARI VA ULARNI HAL ETISH YO`LLARI
REJA:
KIRISH
I BOB
1.1. O`zbekistonda turizm tushunchasi
1.2. Xalqaro turizmni rivojlantirish
II BOB
2.1. Turizmni rivojlantirishdagi muammolarni xal etish yo`llari
2.2. Zamonaviy turistik sayohatlarni tashkil etish


XULOSA
ADABIYOTLAR


KIRISH

Xalqaro turizmda iste’molchilik tanlovini izohlash uchun chiqilayotgan bir-biridan ajratilgan qabul qiluvchi va jo‘natuvchi mamlakatlarda turistik iste’molni mujassam etuvchi omillarga qaramay, oldingi qarab borish lozim. Haqiqatga to‘g‘ri keladigan navbatdagi qadam ikki konkret mamlakatlar o‘rtasida aloqa o‘rnatishdan iborat, ulardan birida potensial turist yashaydi, boshqasida esa tashrif buyurishni mo‘ljallashadi.

Turistik manzil tanlanar ekan, u bir juft mamlakatlar bilan cheklanib qolmaydi, balki bir nechta muqobil (alternativ) variantlarni tashkil etadi. Bunday ro‘yxatlar uzundan uzun bo‘ladi (masalan, iste’molchi dam olish joyini tanlaganda qo‘yidagi mulohazalarga amal qiladi: qumlik plyaj borligi va havo harorati kunduzi 25o S dan yuqori bo‘lmasligi). Ayrim sayohatchilar o‘z safarida qandaydir u yoki bu obyektni borib ko‘rishni maqsad qilib qo‘yadilar. Bunday hollarda turistik yo‘nalish avvaldan belgilangan bo‘lib, almashtirilishi mumkin emas. Aytaylik Toj Mahalni ko‘rishni orzu qilgan sayyohlar Hindistonga Agra shahriga yo‘l oladi. Ularda boshqa variantlar yo‘q.
Jo‘natuvchi va qabul qiluvchi har bir juft mamlakatlarni ko‘rib chiqishda o‘zaro shaharlikda turistik tanlovga yangi guruh omillar ta’sir o‘tkazishi qayd etiladi. Ulardan eng asosiysi narx-navo hisoblanadi. Potensial turist o‘z mamlakati va qabul qiluvchi mamlakatdagi narx-navo darajasini taqqoslaydi. Tadqiqotlar ko‘rsatadiki, narx-navo munosabatlari ko‘p hollarda safar haqida qaror qilishda ko‘pdan-ko‘p tanlovda 60 % shart-sharoitga bog‘liq bo‘lib qoladi. Agar bu muammo bo‘lmasa 40 % ga tushadi. Bundan tashqari, turist-iste’molchi valyuta almashtirish kursini va boradigan manzili uzoqligini hisobga oladi. Bu quyida keltiriladigandan bo‘sh vaqt va pul xarakterlari o‘z aksida ifodalanadi.
Uning ehtiyojiga shuningdek qabul qiluvchi tomonning turistik mahsulotni xorijiy bozorda harakatlantirish maqsadida tashkil etiladigan reklama kompaniyasi ham ta’sir o‘tkazadi.
Sayyoh tanlovi faqat iqtisodiy omillargagina emas balki, noiqtisodiy tartiblarga ham bog‘liq: jumladan, huquq tartibotga rioya qilish, fuqaro erkinligi, erkin harakatlanish, jamiyatdagi barqarorlik darajasi, moda va boshq.
Turist xulq-atvori modelini bilish katta amaliy ahamiyatga ega. Ularni o‘rganish bozorda tovar sotishning kompleks tadqiqotlari doirasida olib boriladi.
Tadqiqot natijalariga ko‘ra, butun bir majmua omillar turistlarga dam olish joyini tanlashni belgilab beradi, ular orasida iqtisodiy omillar hal qiluvchi rol o‘ynaydi.
Ishbilarmon turistlar xulqi – atvori, modeli, dam olish va ko‘ngil xushlik uchun sayohat qiluvchi shaxslar uchun xarakterli bo‘lgan xulq-atvordan sezilarli farq qiladi.
Uskuna-jihozlarni o‘rnatish va sozlash, muzokaralar, shartnomalar tuzish uchun va boshqa har xil ishlab chiqarish zarurati yuzasidan safarlarga yuborilayotgan shaxsning didi, xohishiga bog‘liq emas. U tanlash imkoniyatidan mahrum etilgan: «borasan, tamom» va xizmat vazifasini bajarish uchun yo‘lga otlanadi. Ammo bu holatda iqtisodiy va noiqtisodiy cheklovlar safar haqida sayohatchining o‘zi qaror qabul qilgan bo‘lsa ham baribir ta’sir qiladi. Ishga aloqador safarning davomiyligi, talab qilingan xizmatlar va xizmat ko‘rsatish sifati, xuddi dam olish safari singari daromad darajasi firmalar ishining moliyaviy ko‘rsatkichlari, narx-navo omillari, valyuta almashlash kursi va boshqalar bilan belgilanadi.
Iste’molchilik tanlovining noklassik, nazariyasida asosiy tushuncha «foydalik» hisoblanadi. Bunday yondoshuv sog‘lom fikrlashga zid emas. Biroq ko‘pchilik iqtisodchilar iste’molchilik didining subyektivligi va xohish-istak hamda foydalikning o‘lchov usuli yo‘qligini ro‘kach qilishib, bu fikrga qo‘shilmaydilar. Ular daromad samarasi va samaradorlik konsepsiyasiga tayanishib, ehtiyoj qonuni asosida xulosa yasashga intiladilar. Unga ko‘ra narxning o‘zgarishi talab hajmiga qanday va necha ta’sir qilishini izohlashning ikki sababi bor. Ulardan biri narxlar o‘zgarishining real daromadlar o‘sishiga ta’sir qilishi bilan bog‘liq. Narxning pasayishi iste’molchi real daromadini ko‘paytiradi, unga katta miqdorda olgan tovarlar (xizmatlar) sotib olish imkonini beradi. Ikkinchisi tovar (xizmat) iste’molining o‘sish sababi: narx tushib ketadi, odamlar intilishi zamirida qimmatroq tovarlar (xizmatlar)ni qimmatliroq narsalarga almashtirish ko‘zga tashlanadi.
Fikrlashning ikki yo‘li ham bitta, foydalilik konsepsisiga asoslangan, boshqasi-daromad samarasi va uni boylikka aylantirish.