Mundarija: Kirish i-bob. Bioinformatika fanining rivojlanish tarixi

Mundarija:


Kirish………………………………………………………………………………3
I-Bob. Bioinformatika fanining rivojlanish tarixi
1.1. Bioinformatikaning zamonaviy fanlar tizimidagi o’rni…………………6
1.2. Bioinformatika faning rivojlanish tarixi……………………………….13
II-Bob. Boinformatika fanining istiqbollari
2.1. Bioinformatikaning fanining eng muhim tadqiqot yo’nalishlari………21
2.2. Proteomika va genomika yutuqlari…………………………………….23
Xulosa…………………………………………………………………………….31
Foydalanilgan adabiyotlar………………………………………………………33

Kirish
Bioinformatika hozirgi kunda rivojlangan davlatlar ilmiy jamoatchiligi orasida tez-tez quloqqa chalinib turadigan atamalardan biriga aylanib bo’ldi. Vaholanki bir necha o’n yillar avval biologiya va informatikani bir-biridan alohida fan sifatida tushunar edik. Lekin buni qarangki biologiya va informatika fanlarining ham o’zaro kesishgan nuqtasi bor ekan. Ana shu nuqtada bioinformatika fani yuzaga kelgan. Bioinformatika bu biologik ko’rsatkichlarni ifodalashda foydalaniladigan usullar va dasturlarni ishlab chiquvchi fan. Tadqiqotchi tomonidan biologiyaning biror sohasida tajribalar olib borgan sayin ushbu yo’nalishga oid biologik ma’lumotlar ko’lami ortib boraveradi. Bu esa ushbu ma’lumotlarni qo’lda analiz qilish imkonini qiyinlashtiradi. Xuddi mana shu yerda biolog axborot texnologiyalariga ehtiyoj seza boshlaydi. Biologik ko’rsatkichlarni kompyuter unga yuklangan dastur asosida hisoblaydi, guruhlarga ajratadi, analiz qiladi, qayta ishlaydi. Bu ishning aniq va qisqa vaqtda amalga oshirilishini ta’minlaydi.
Mavzuning dolzarbligi: Hozirgi rivojlangan dunyoda alohida fanlar katta yutuqqa erisha olmaydi. Integratsiyalashgan fanlar yoki yo’nalishlar esa nisbatan ulkan natijalarga erisha oladi. Shu bois agar biolog o’z navbatida axborot texnologiyalaridan, dasturlash tillaridan xabardor bo’lsa, mehnat bozorida unga bo’lgan ehtiyojning yuqori bo’lishiga va o’z navbatida katta moliyaviy manbaga erishishiga sabab bo’ladi. Ayni vaqtda farmatsevtika, biotexnologiya, meditsina, biokimyo, biofizika, ekologiya, filogenetika, genetika kabi sohalarda bioinformatika fani va uning metodlariga bo’lgan talab kundan kunga ortib bormoqda.
Hattoki klassik fanlardan hisoblangan sistematika, zoologiya, botanika fanlari ham so’nggi o’n yillikda bioinformatikaga tez-tez murojaat qilmoqda. Ayniqsa turlarni aniqlash borasida bioinformatika usullaridan keng foydalanilmoqda.
Proteomika-bu oqsillarni, xususan ularning tuzilishi va funktsiyalarini keng miqyosda o'rganish. Proteom - bu oqsillarning to'liq to'ldiruvchisi, shu jumladan organizm yoki tizim tomonidan ishlab chiqarilgan ma'lum bir oqsillar to'plamiga kiritilgan o'zgartirishlar. Bu vaqtga va hujayra yoki organizm duch keladigan aniq talablarga yoki stresslarga qarab o'zgaradi.Proteomika atamasi yaqinda paydo bo'ldi. Birinchi marta 1997 da P. Jeyms tomonidan ilmiy nashrda ishlatilgan. uning maqolasida "postgenomal davrda oqsillarni aniqlash: proteomikaning tez o'sishi". Bu "genom" atamasi , tanadagi genlar to'plamidan kelib chiqqan genomikaga o'xshash, 1995 yilda kiritilgan proteomdan keladi. Proteomik tahlil dinamik ishdir. 
Bir genom turli proteomlarga olib kelishi mumkin hujayra siklining bosqichlariga, differentsiatsiya, turli biologik yoki jismoniy signallarga, patofizyologik holatga javob berishga bog'liq ... Protein bu hujayra voqealarining ta'sirini translyatsiya va postfaktor darajasida aks ettiradi. - tarjima qilingan. Shu nuqtai nazardan, faqat oqsillarni to'g'ridan-to'g'ri tahlil qilish murakkablikdagi biomolekulyar tizimlarning umumiy rasmini berishi mumkin..