Мавзу№17. Ер ости иншоотларнинг турлари, туннел курилиши ишларининг таркиби, механизациялаш. Ер ости ишларини бажариш технологиялари

---

Мавзу№6. Ер ости иншоотларнинг турлари, 
туннел курилиши ишларининг таркиби, 
механизациялаш. Ер ости ишларини бажариш
технологиялари.
Режа:
1.
Ер ости иншоотларини ќуриш технологияларини танлаш
хусусиятлари
2.
Туннеллар ќурилиши асосий усуллари ва тартиблари.
3.
Туннель ичида ваќтинчалик ва доимий маћкамлайдиган 
ќопламалар ћосил ќилиш
4.
Туннель ќурилиши ишларини ташкил ќилиш ва механизациялаш.
5.
Ишлаб турган инженерлик коммуникациялари остида сув
иншоотларини қуриш технологияси

---

ер ости ишлари, ќазиб ўтиш, туннель,
механизациялашган
усул, грунт, ташиш,
ваќтинчалик
мустаћкамлаш,
аркасимон
маћкамлаш, бетон сепиб мустаћкамлаш,
доимий
ќоплама,
ќурилиш
маркшейдер
хизмати, ташкил ќилиш, ќурилиш, тоғ
жинси, шитли (қалқонли) усул, ресурс смета,
бирламчи нарх, нархлар катологи, ўртача иш
ҳақи, қурилиш пудрати,тендер савдолари
Таянч сўзлар

---

Мураккаб рельеф шароитларида гидротехник иншоотлар ва гидромелиоратив
тизимларни ќуриш зарурияти 20-30 метрдан ортиќ чуќурликдаги котлованлар
ќуришни таќозо ќилади. Иќтисодий кўрсатгичлари бўйича чуќур хандаклар ќазишни
ер ости иншоотлари- тунеллар ќазиш билан алмаштириш ќуйидаги сабабларга кўра
маќсадга мувофиќ бўлади:
➢ ќазиб олинадиган грунт ћажмини кескин ќисќартириш орќали ишлар таннархини
арзонлаштириш;
➢ ўта чуќур ќазилмалар, одатда ќиммат бўлган ер майдонларни кўп эгаллайди;
➢ ќиш фаслида ўта чуќур ќазилмани тез-тез ќордан тозалаб туриш эћтиёжи мавжудлиги;
➢ ўта чуќур ќазилмалар деворларини ўпирилиб тушишдан саќлаш учун откосларни
мураккаб ва ќиммат мустаћкамлаш ишларини таќозо ќилиши.
Туннель (англ. tunnel- ер таги ёки тоѓ тагида сув, пиёда, автомобил, темир йўллар,
ўтказиш учун иншоот) ишлари фаќатгина ихтисослашган туннель ќурилиши ташкилотлари
бажарадиган, энг мураккаб турдаги ишлар ќаторига киради. Масалан Чорвоќ ГЭСи,
Тўполанг ГЭСи машиналар заллари, турбиналарга сув келтириш босимли сув йўллари
ќоятошдан ўйиб ќурилган.
Ер ости ишлари эрамиздан 3000 йил олдин ҳам олиб борилганлиги ёзма манбаълардан
маълум.