Махсус фанларни ўқитиш методикалари: анъанавий ва инновацион туркум

Махсус фанларни ўқитиш методикалари: анъанавий ва инновацион туркум.
Режа:
Кириш.
1. Методика тушунчасига умумий таъриф.
2.Ўқитишнинг анъанавий методлари.
3. Таълим тизимидаги инновацион усуллар.
Хулоса.
Фойдаланилган адабиётлар рўйхати.

Кириш
Мамлакатимизда амалга оширилаётган сиёсий, ижтимоий, иқтисодий ўзгаришлар, ислоҳотлар таълим стандартларини ўзгартиришга, янги фан, ўқув курсларини киритишнигина эмас, балки дарс ўтиш методларини ҳам ўзгартиришни, талабаларни дарсга қизиқиб, фаол қатнашишларини таъминлайдиган методларни қўллаш эҳтиёжларини келтириб чиқарди. Шунинг учун жаҳон педагогикасида асосий эътибор талабаларда ана шу хислатларни ҳосил қилишга қаратилди. Тажриба талабаларда айнан ана шу хислатлар, кўникмаларни ҳосил қилишда дарс беришнинг интерактив методларини қўллаш ижобий натижа беришини кўрсатди.
Махсус фанларини ўқитиш методикаси – бу назария ва амалиётнинг умумлашган кўринишидир. У ўқитувчи ва таълим олувчилар биргаликдаги фаолияти, таълим мазмуни, шакл ва методлари бирлиги сифатида педагогик фанларни ўқитиш жараёнини тадқиқ этади.
Қуйида биз таълим тизимида қўлланиладиган методларга тўхталиб ўтамиз. Анъанавий ҳамда инновацион усуллар ёрдамида билимнинг талабаларга етказилиш йўлларини қисқача ўрганамиз. Бундан ташқари айнан ўша қўлланиладиган методларнинг афзаллик ва камчилик томонларини кўриб чиқамиз.
Методика тушунчасига умумий таъриф.
Методика тушунчаси усул, метод тушунчаларини қамраб олади. Усул ва метод тушунчалари ўзаро боғлиқ. Метод усулга нисбатан жуда кенг маънога эга. Методнинг ўзи бир неча усулларни ўз ичига қамраб олиши мумкин. Шу билан бирга, метод усул сифатида, усул метод сифатида ҳам намоён бўлиши мумкин. Усул бу методнинг бир унсури, унинг таркибий қисми, бир марталик фаолият, методдаги алоҳида бир ташланган қадам. Ўқитиш методи мураккаб, кўп ўлчовли, серқирра тушунча. Ўқитиш методлари, бу педагогик технологиянинг нерв томирлари, чунки қўйилган мақсадни қандай амалга ошириш, қандай натижага эришиш айнан қайси методни қай тарзда қўллашга боғлиқдир.
«Методика» тушунчасига берилган хилма-хил таърифларга таянган ҳолда қуйидаги умумлашмаларга келиш мумкин:
1) методика – бу ўқитувчи ишини ташкил этишнинг шакл, метод ва воситалари;
2) маълум бир фаолиятини амалга ошириш учун зарур бўлган метод ва усуллар йиғиндиси;
3) билим, кўникма ва малакаларни эгаллаш жараёнини мақсадга йўналтирилган тарзда ташкил этиш, режали ва тизимли амалга оширишга ёрдам берувчи усуллар йиғиндиси.
«Методика» тушунчаси турли фанларни ўқитиш билан ҳам боғликликда қўлланилиб, маълум соҳани ўқитиш жараёни, мазмуни, қонуниятлари, тамойиллари, шакл, метод ва воситалари йиғиндисини ўзида ифода этади. Педагог олим А.М.Столяренконинг фикрича, «Ўқув фанларини ўқитиш методикаси методика маълум бир махсус вазифаларни ҳал этиш билан боғлиқ метод, методик усуллар, восита ва ташкилий чора-тадбирлар мажмуидир». Г.М.Коджаспирова, А.Ю.Коджаспировларнинг фикрича, «Ўқитиш методикаси махсус фаолиятни амалга оширишнинг аниқ усуллари, услублари ва техникасидир».
Дарс ўтиш методлари турлича бўлиб, улардан айримлари қуйидагилар: