«fizika va kimyo» kafedrasi hayvonlar biokimyosi

---

O‗zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus 
ta‘lim vazirligi 
O‗zbekiston Respublikasi qishloq va suv xo‗jaligi 
vazirligi. 
 
Toshkent Davlat agrar universiteti 
 
 
 «FIZIKA VA KIMYO» KAFEDRASI 
 
HAYVONLAR BIOKIMYOSI
 
fanidan laboratoriya 
 mashg’ulotlari 
 
 
o’quv qo’llanma 
 
 
Toshkent 2015 

---

Tuzuvchilar: k.f.n. dotsent L.Yu.Jamolova 
b.f.n., dotsent X. S.Muxamedjanov 
katta o‘qituvchi Z.Sh.Muxidova 
assistеnt G.S.To‘raeva 
Taqrizchilar: 
S.N.Dalimova - O‘z MU biokimyo kafedrasining professori. 
Q.G‘iyosov. –Tosh DAU, k.f.n., fizika va kimyo kafedrasi dotsenti. 
Toshkent Davlat agrar universiteti Fizika va kimyo kafedrasi (2014 
yil........................bayonnoma № ),meva - sabzavotchilik va uzumchilik 
fakulteti kengashi (2014 yil............................ bayonnoma № ) va universitet 
o‘quv-uslubiy kengashi (2014 yil........................bayonnoma № ) majlislarida 
ko‘rib chiqilib ma‘qullangan va chop etishga tavsiya etilgan.
 
 

---

SO„Z BOShI 
Hozirgi zamon qishloq xo‗jaligi mutaxassisi, ya'ni fermerlar ishlab
chiqarishni agrosanoat integratsiyasini, dexqonchilik va chorvachilikning intensiv
texnologiyasini o‗zlashtirishi kerak. Qishloq xo‗jaligida hosildorlikni oshirish 
uchun birinchi navbatda kimyo yutuqlaridan keng foydalanish kerak. Kimyoni 
bilish insonlarni mexnatini va tabiiy boyliklarni tejashga imkon beradi. 
Biologik kimyo barcha tirik organizmlarda ularning eng mayda hamda 
soddalari bo‘lgan viruslar, mikroorganizmlardan tortib, eng katta va murakkablari 
- o‘simlik va organizmlarigacha bo‘lgan vakillarida kechadigan kimyoviy 
jarayonlar bilan shug‘ullanuvchi fandir. Bu jarayonlar bo‘lib turadigan moddalar 
va energiyalar almashinuvidan iborat.
Biokimyo fanining dinamik, statik hamda funktsional bo‘limlari mavjud 
bo‘lib, ular organizm tarkibidagi turli xil organik birikmalar, ularning tuzilishi, 
biologik vazifalari hamda almashinuvini o‘rganadi. Hozirgi zamon biokimyosi 
hayotiy jarayonlarning eng chuqur sirlarini ochish, oqsil sintezi, moddalar 
almashinuvi va naslni idora qilish muammolarini hal qilish arafasida turibdi. Bu 
muhim vazifani hal etilishi qishloq xo‘jalik o‘simliklari hosildorligini va hayvon 
mahsuldorligini oshirish, saraton kasalliklari, irsiy kasalliklarni hal qilishning 
nazariy asosini yaratadi. 
Ushbu uslubiy qo‗llanma qishloq xo‗jaligi oliy o‗quv yurtlarining 
bakalavriat Zootexniya (tarmoqlar bo‗yicha) yo‗nalishlari talabalari uchun
mo‗ljallangan bo‗lib O‗zbekiston Respublikasi Oliy va o‗rta maxsus ta'lim 
vazirligi Oliy o‗quv yurtlararo ilmiy uslubiy birlashmalar faoliyatini
Muvofiqlashtiruvchi Kengashi tomonidan tasdiqlangan ―Hayvonlar biokimyosi‖
fani f dasturi asosida yozilgan. Ushbu qo‘llanmada har bir laboratoriya 
mashg‘ulotiga oldindan nazariy tushunchalar berilgan bo‘lib, har bir usulning 
mohiyati va qo‘llanishi ko‘rsatilgan, bu esa mashg‘ulotlarni yuqori saviyada
o‘tkazishga yordam beradi. Shuningdek, har bir laboratoriya ishi uchun kerakli 
bo‘lgan asboblar-uskunalar, idishlar, materiallar va reaktivlar ro‘yxati hamda 
ularning miqdorlari keltirilgan. 
Laboratoriya mashg‘uloti uchun berilgan har bir mavzu biokimyo fanining 
nazariy qismiga tegishli boblari bilan uzviy bog‘liq bo‘lib, shu fanni yanada 
chuqurroq o‘zlashtirishga yordam beradi. 
Ushbu «Hayvonlar biokimyosi» fani bo‘yicha o‘quv qo‘llanma qishloq 
xo‘jalik oliy o‘quv yurtlarining zootexniya mutaxassislik yo‘nalishlari talabalari 
uchun mo‘ljallangan bo‘lib, laboratoriya mashg‘ulotlarini yuqori darajada 
o‘tkazish uchun kerakli ma‘lumotlar keltirilgan.