«fizika va kimyo» kafedrasi hayvonlar biokimyosi

.
Gomopolisaxaridlarni tarkibiy qismi, tuzilishi va organizmda tarqalishi 
va vazifasi. 
Polisaxaridlarning vakillari bir-biridan tuzilishi bilan farqlanadi. 
Polisaxaridlar yuqori molekulali birikmalar bo‘lib, molekulyar massasi bir necha 
ming va undan katta bo‘lishi mumkin. Ular ta‘msiz bo‘lib suvda erimaydi yoki 
kolloid eritma hosil qiladi. Tarkibi bir xil monosaxaridlardan tuzilgan 

---

polisaxaridlar gomopolisaxaridlar deb ataladi. Agar polisaxaridlar tarkibida turli 
monosaxaridlar bo‘lsa ular getropolisaxaridlar deb ataladi. 
Kraxmal
.
-(C
6
H
10
O
5
)x
o‘simliklarning tipik zaxira polisaxaridi
. 
O‘simliklar tanasida eng ko‘p tarqalgan va eng muhim polisaxaridlardan 
hisoblanadi. O‘simliklar donida ko‘p bo‘ladi. Masalan guruch va makkada 80%, 
bug‘doyda 60-70%, kartoshkada 20%.
Kraxmal ikki
xil polisaxarid 
aralashmasidan iborat:Har ikkala fraktsiya ham to‘liq gidrolizlanadi. 
Kraxmalni ichki qobig‘ini amiloza tashkil etadi. Uning mo‘lekulasi chiziqli 
tuzilishga ega, issiq suvda yaxshi eriydi,ammo uning eritmasi beqaror. Molekulyar 
massasi 160000-1000000 og‘irlikda bo‘ladi . Amiloza yod bilan ko‘k rang beradi. 
Amilopektin- molekulalari amiloza molekulari kabi glyukoza qoldiqlaridan 
iborat bo‘lib, ular tarmoqlangan tuzilishga ega.Amilopektin suvda erimaydi, 
bo‘kib kleystr hosil qiladi. Yod bilan rang bermaydi
. 
Mukopolisaxaridlar
. Hayvon uglevodlari orasida struktura polisaxaridlari 
qatoriga mukopolisaxaridlar, ularni uronat kislotalar va aminokislotalardan iborat 
vakillari kiradi. Mukopolisaxaridlar to‘qimalar tarkibida erkin holda va oqsillar 
bilan mukoproteid kompleksi xolida uchraydi. Hozirgi vaqtda yaxshi o‘rganilgan 
mukopolisaxaridlarning eng muhim struktura elementi D-glyukouronat kislota 
bo‘lganligidan ular nordon mukopolisaxaridlar deb ataladi. 
Glikogen
. Hayvon kraxmali yoki glikogen hayvonlarning asosiy zaxira 
polisaxaridi sifatida uglevodlar almashinuvida muhim rol o‘ynaydi. U asosan
jigar muskullarida saqlanadi. Glikogen suvda yaxshi eriydi va yod ta‘sirida to‘q 
qo‘ng‘ir rangga kiradi. Glikogen quydagicha tuzilgan: