Elementar, qaytariluvchi yoki asosiy zvenolar tashkil qiladi. Polimerlar asosan monomerlarni

1-variant

1. Polimerlar asosini monomerlar (elementar, qaytariluvchi yoki asosiy zvenolar) tashkil qiladi. Polimerlar asosan monomerlarni polimerlanish va polikondensatlanish reaksiyalari orqali birikishi tufayli hosil bo‘ladi. Ayrim polimerlar, jumladan, poliamidlar ham polimerlanish ham polikondentsatlanish usullarida olinishi mumkin. Umumiy holda polimerlanish reaksiyasi zanjirli yoki pog‘onali bo‘ladi. Zanjirli polimerlanish reaksiyasi monomer molekulalarning sikllari yoki qo‘sh bog‘larning ochilishi tufayli amalga oshadi. Pog‘onali sintez esa monomerlarning funksional guruhlarini o‘zaro ta’sirlashishi hisobiga amalga oshadi. Polimerlanish reaksiyasi qonuniyatlari turlicha bo‘lganligidan kelib chiqqan holda, quyidagicha toifalanadi.

Zanjirli polimerlanish				Pog‘ali sintez reaksiyasi
ê ê				ê ê
ozod zanjirli reaksiya		ionli reaksiya		polikon-dentsatlanish		pog‘onali polimerlanish

í ê î

kationli

anionli

ionkoordinatsionli

Polimerlanish va uning turlari. Elementar zvenolarning uchlarida reaksion faol markazlar bo‘lib, ular orqali birikish - sintez amalga oshadi. Faol markazlar tabiatiga (radikal yoki ion) bog‘liq holda polimerlanish radikalli yoki ionli deb farqlanadi. a.Radikal polimerlanish hamma vaqt zanjirli mexanizm bo‘yicha amalga oshadi. Bunda faol markazlar funksiyasini erkin radikallar bajaradi. Radikal polimerlanishni amalga oshiradigan eng taniqli monomerlar guruhiga etilen, vinilxlorid, akrilonitril, metakrilat, stirol, butadien kabilar kiradi. Radikal polimerlanish jarayoni bir nechta elementar kimyoviy bosqichlarni o‘z ichiga oladi:initsirlash, zanjir o‘sishi, zanjir uzilishi va zanjir uzatilishi.b.Ionli polimerlanish kinetik qonuniyatlari va mexanizmlari murakkab bo‘lib, unda oraliq faol markazlar turli shakllarda bo‘lishi mumkin: erkin ionlar, ion juftligi, polyarizatsion komplekslar va sh.k. Zanjirli ion polimerlanish ikki tipga bo‘linadi: kationli va anionli.