Elektr mashinalar mexanik energiyani elektr energiyasiga yoki elektr energiyani mexanik energiyasiga o‘zgartirishga mo‘ljallangan

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI


MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

“Energiya ta’minlash tizimlari” kafedrasi

“INFOKOMMUNIKATSIYA TIZIMLARINING ELEKTR TA’MINOTI”

fanidan


Mustaqil ish
Bajardi: Kompyuter injiniringi ta’lim yo‘nalishi

PSI 011__guruh

Sherali Jo’rayev

talabaning F.I.Sh.

Qabul qildi: k.o’qituvchi. F.M.Qodirov

Toshkent 2022


Elektr mashinalarning ishlash prinsipi

Elektr mashinalar mexanik energiyani elektr energiyasiga yoki elektr energiyani mexanik energiyasiga o‘zgartirishga mo‘ljallangan. Mexanik energiyani elektr energiyaga o‘zgartiradigan mashina generator, elektr energiyani mexanik energiyaga o‘zgartiradigan mashina esa dvigatel deyiladi. Har qanday elektr mashinasi ham generator, ham dvigatel rejimida ishlashi mumkin. Tok turi zanjirida ishlashiga qarab elektr mashinalar o‘zgaruvchan va o‘zgarmas tok mashinalariga bo‘linadi. O‘zgaruvchan tok mashinalari asinxron va sinxron mashinalarga bo‘linadi va bir fazali yoki uch fazali bo‘lishi mumkin. Amalda sinxron mashinalar generator, asinxron mashinalar esa dvigatel rejimida ishlatiladi.
Barcha elektr mashinalarning ishlash prinsipi elektrodinamika qonunlariga, ya’ni elektromagnit induksiya va elektromagnit kuchlar qonunlariga asoslangan. Agar doimiy magnit yoki elektromagnit maydoni (N-S) qutblari orasiga joylashtirilgan ramka n tezlik (soat mili yo‘nalishida) bilan aylantirilsa (tashqi aylantirish manbai yordamida), u holda elektromagnit induksiya qonuniga binoan ramkaning aktiv a-b i c-d o‘tkazgichlarida (magnit oqimi liniyalariga perpendikulyar harakatlanadigan) yo‘nalishi o‘ng qo‘l qoidasi bilan aniqlanadigan EYuK induksiyalanadi (1-rasm).

1−rasm. Eng oddiy elektr mashinasining ishlash prinsipi