1-мавзу: Оммавий спорт турларини ташкил этиш ва бошқаришда хорижий тажрибалар. Режа

1-мавзу: Оммавий спорт турларини ташкил этиш ва бошқаришда хорижий тажрибалар.
Режа:
1. Профессионал спортни ташкил этишда ривожланган давлатлар тажрибаси.
2. Хорижий давлатларда оммавий спортни ташкил этиш тамойиллари.
1. Профессионал спортни ташкил этишда ривожланган давлатлар тажрибаси.
АҚШ учун характерли бўлган биринчисининг асоси максимал даромад олиш истаги бўлса, профессионал спорт ўзига хос бизнес соҳаси ҳисобланади. Спорт фаолияти ва унинг натижалари фойда олиш воситасидир. Миллий чемпионатларнинг ўзига хос хусусияти шундаки, чемпионатда ўйнайдиган жамоаларнинг таркиби йилдан-йилга барқарор. Охирги ўринни эгаллаган жамоа (ёки жамоалар) қуйи лигага ўтмайдилар. Лига таркибидаги ўзгариш, клубни сотиш ёки сотиб олиш ёки лигага киришга катта бадал тўлаши билан керак бўлган янги клуб туфайли, барча жамоалар ўртасида тақсимланади. Биз ўзбошимчалик билан бу ёндашувни Америка тажрибаси деб аташимиз мумкин.
Европа модели устунликни яратишга интилаётган спорт жамоалари ўртасидаги рақобатга, асосан кучли спортчиларни қўлга киритиш учун молиявий имкониятларга асосланади. Ушбу ҳолат эртами-кечми, қоида тариқасида, йилдан-йилга ўзлари орасида чемпионатда совринларни ютиб оладиган бир нечта (иккитадан учтагача) супер клубларнинг пайдо бўлишига олиб келади. Сўнгги 15 йил ичида биз қайд этган футбол бўйича Европа миллий чемпионатлари бунинг тасдиғидир. Италияда - “Милан” ва “Ювентус”, Германияда - “Бавария”, Англияда - “Манчестер Юнайтед” ва “Арсенал”, Испанияда - “Барселона” ва “Реал Мадрид”, Россияда - “Спартак”, “Локомотив”, CСКА; Украинада – “Динамо Киев” ва “Шахтёр”.
Профессионал спортни европа бошқаруви таҳлили шуни кўрсатадики, жамоа раҳбарлари ва менежерларининг мусобақани ташкил этиш тизимида юзага келган вазиятни энгиб, иқтисодий натижаларга эришиш истаги кўплаб клубларни ўз имкониятларидан ташқарида бошқаришга мажбур қилади ва бу кўпинча ҳалокатли оқибатларга олиб келади. Бундай мисолларни маҳаллий профессионал спортнинг қисқа тарихидан ҳам келтириш мумкин.
Юқорида таъкидлаб ўтилганидек, Америка бошқарув тизими билан солиштирганда, эвропа профессионал лигаларни ёллашда бошқача принтсипни қўлламоқда. Ушбу бошқарув хусусияти жамоани қуришнинг бошқа тамойилларига, ҳомийларнинг (Европа клублари, қоида тариқасида, ҳомийлик орқали ўз даромадларининг 50 фоизигача бўлган қисмини) ва маҳаллий маъмурлар томонидан уларни молиялаштиришда иштирок этишига олиб келади.