1-Amaliy mashg`ulot: hfxgi faninining asosiy tushunchalari va mohiyati. Xavf turlari, ularni gruxlash va identifikatsiyalash. Xavf, xavfsizlik madaniyati

1-Amaliy mashg`ulot: HFXgi faninining asosiy tushunchalari va mohiyati. Xavf turlari, ularni gruxlash va identifikatsiyalash.
Xavf, xavfsizlik madaniyati.


Mavzuning qisqacha bayoni: Xavf to’g’risida tushuncha: Xavf-hayot faoliyati xavfsizligining asosiy tushunchalaridan biri bo’lib, inson faoliyati davrida uning sog’lig’iga bevosita yoki bilvosita zarar keltiruvchi, ya’ni ko’ngilsiz oqibatlarga olib keluvchi holat, jarayon, ob’ekt va vositalardir.
Xavfning toksomaniyasi-bu uning kelib chiqishi tabiati turi, oqibatlari, tuzilishi insonga ta’sir etish xarakteri va shunga uxshash belgilari asosida tasniflanishi bir sistemaga keltirilishidir. Umuman, «toksomaniya» murakkab xodisalarjarayonlar tushunchalar va ob’ektlarning tasniflanishi hamda bir sistemaga solinishi to’g’risidagi fan hisoblanadi.
Xavfning quyidagi ko’rinishdagi taksomaniyasi mavjud:
– Xavfning yuzaga kelish tabiatiga ko’ra: tabiy, texnik, antropogen, ekologik, aralash;
– xavf ta’sirida ko’ngilsiz oqibatlarni yuzaga kelish vaqtiga ko’ra: impulsive, kumuletiv.
– lokalizatsiya bo’yicha: litosfera, gidrosfera, atmosfera, kosmos bilan bo’g’liq xavflar;
– yuzaga keluvchi oqibatlar bo’yicha: charchash, toliqish, zo’riqish, kasallanish, shikastlanish, jarohatlanish, avariya, yong’in;
– keltirib chiqaruvchi zararga ko’ra; sotsial, texnik, ekologik;
–yuzaga kelish sohasi bo’yicha; madaniy, maishiy, transport, yul-transport, ishlab chiqarish, harbiy;
– xavfning tarkibi va tuzulishiga ko’ra: oddiy va xosilali(yasamali), ya’ni bir necha oddiy xavflar birikishi natijasida yangi, murakkab xavfning yuzaga kelishi;
–insonga ta’sir etish xarakteriga ko’ra aktiv va passiv;
Xavfning nomenklaturasi. Nomenklatura-ma’lum bir belgilariga ko’ra tartibga solingan, sistemalashtirilgan nomlar, terminlar ro’yxatidir. Hozirgi vaqtda xavfning alfavit tartibidagi nomenklaturasi ishlab chiqilgan bo’lib, u qisqacha quyidagi ko’rinishga ega. Alkogol, anomal harorat, anomal nisbiy namlik, anomal havotezligi, anomal barometrik bosim, anomal yoritilganlik, anomal ionlashgan havo, aqliy zo’riqish, bosim ostidagi idishlar, bug’ balandlik gazlar, gipodinamiya, qor ко’chishi, quyosh aktivligi, quyosh zarbasi.