Zokirjon saidboboyev

Toshkent mulklari haqida
Toshkent aholisi ko‘p sonli shahar. Orenburgdan janubga 
o‘rtacha 20 kunlik masofa uzoqlikda. Katta qismi tekis joyda 
bino qilingan: eniga va uzunligiga 4 vyorst masofani egallaydi. 
Unda hech qanday daryo yo‘q, ammo undan 10 vyorst uzoqlikdagi 
masofada Sirdaryoga quyiluvchi Chirchiq oqib o4adi. Undan 
shahargacha uncha katta va chuqur bo‘lmagan kanallar qazilgan 
hamda ularning soni ko‘p. Bundan tashqari shaharda quduq va 
ko‘llar qazilgan. Toshkentda 6000 va undan ko‘proq uylar bo‘lib, 
hammasi paxsali va bitta derazali. Tom lari qamishdan, 
yog‘ingarchilikdan yaxshi himoya qilmaydi. Bunday uylarni loy 
bilan, ichkaridan esa suvoq loy bilan shaklli suvashadi. Shaharda
145

---

8 ta katta ko‘cha bo‘lib, ularning har binning chiqishida yog‘och, 
ba’zan esa g‘ishtdan darvozalar qurilgan.
Ular quyidagicha nomlanadi:
1. Samarqand.
2. Beshyog‘och.
3. Terseren (Tersariq).
4. Shixon-tauger (Shayxontohur).
5. Taxtakus (Taxtapul).
6. Tarsaxon (Darxon).
7. Qopqon (Qopqa).
8. Kukchi (Ko‘kcha).
Boshqa ko‘chalar juda tor bo‘lib, 1,5 va undan kamroq 
sajenni tashkil etadi. Katta bozor shahar markazida bo‘lib, Igiston 
(Registon) deb nomlanadi. U yerda sun’iy toshlardan qurilgan 
hovuz bor. Hovuz uzunasi va eniga 10 saijindan, chuqurligi esa 
2 arshinga to‘g‘ri keladi. Suv bilan to‘ldirilgan va atrofiga tutlar 
ekilgan. Undan tashqari boshqa mayda bozorlar ham bo‘lib, 
ularda kichik paxsali rastalar bor. Bu rastalarda paxta, rang- 
barang buyumlar va qog‘oz sotiladi. Rossiya mollaridan ko‘proq 
movut, suv qunduzi, chelaklar, brusnoviy bo "yoq
va 
mo "yna
sotiladi. 
Toshkentda 150 dan ortiq masjid bo‘lib, ularning hammasi paxsali 
yoki g'ishtli. Qadimiy va yaxshi qurilgan binolar borki, ular 
xristian cherkovlariga o ‘xshash gumbazli qismiga ega va ichki 
qismi yaxshi bezalgan. Mahalliy an’analarga ko‘ra, ular 
madrasa
deb ataladi, ya’ni o ‘quv yurti. Qadimiy masjidlarning birida 
Baroqxon ko‘milgan. Ushbu masjid boshqalariga nisbatan yaxshi 
bezalgan, chunki unda ko‘proq tillo va suyakdan bezaklar 
ishlatilgan.
Toshkent bog'larida ko‘plab