Ziyamuhamedova

Parafinlarni siklizatsiyalash

Аromatik uglevodorodlar manbai sifatida Rossiya tadqiqotchilari B.А. Kazanskiy va boshqalar tomonidan parafinlarni siklizatsiyasi jarayoni ikkinchi jahon urushigacha ochilgan bo‘lsada, oxirgi vaqt- gacha sanoatga tatbiq qilinmagan, chunki u texnologik nuqtai nazar- dan murakkab, katalizator tezda faolligini yo‘qotadi (xrom oksidlari aluminiy oksidida), jarayon kichik ishlab chiqarish quvvatiga ega.
Keyingi yillarda jarayonni oddiyroq amalga oshirish maqsadi- da qaynar qatlamli jarayon haqida unnalib ko‘rildi, biroq manbalar- da ushbu jarayonni muvaffaqiyatli chiqqanligi haqida ma’lumotlar yo‘q. Umumiy holida reaksiya quyidagi ko‘rinishga ega:

Ch₃ – Ch₂ – Ch₂ – Ch₂ – Ch₂ – Ch₃
+ 4h₂

H – geksan
Ch₃ – Ch₂ – Ch₂ – Ch₂ – Ch₂ – Ch₂ Ch₃
H – Geptan


Benzol
Ch₃

+ 4h₂

Toluol

2. Аromatik uglevodorodlarni ajratish va ajratib olish

Аromatik uglevodorodlarni ajratib olishning quyidagi usullari mavjud:

1. 
   rektifikatsiya; 2) azeotrop haydash; 3) ekstrfaol haydash;
   

4) selektiv ekstraksiya; 5) adsorbsiya.
Аromatik uglevodorodlar ajratib olishning tejamliligini aniqlab beruvchi asosiy omillari ularning ilk xomashyodagi konsentratsiya- siga bog‘liq.
Ilk xomashyoda aromatik kontsentratsiyasi 10% og‘irlik dan kam bo‘lsa azeotrop, haydash usuli rentabel bo‘lmay qoladi; ekstrfaol haydash usulida esa bu ko‘rsatkich 20% dan kam yoki 80% dan or- tiq bo‘lganda kuzatiladi. Аgar aromatikaning xomashyodagi miqdori 5% dan kam bo‘lsa qattiq adsorbent yordamidagi adsorbsiya usuli ishlatiladi.
Аmaliyotda, asosan, azeotrop va ekstrfaol haydash, selektiv eks- traksiya usullari ishlatiladi.

1.