Зиѐвуддин Раҳим, Одилхон қори Юнусхон ўғли

“Мен: “Эй Расулуллоҳ, агар бирон киши қавм 
ҳимоячиси бўлса, уники билан бошқалар улуши тенг бўладими?” дедим. Шунда у зот: “Онанг сени 
йўқотиб қўйгур, эй Умму Саъднинг ўғли! Сизлар заифларингиз шарофатидан ризқланасиз, ғалабага 
эришасиз”, дедилар”
(Аҳмад ривоят қилган. Ривоят санади ҳасан лиғайриҳ
15
).
Ҳадисда номи тилга олинган Саъд ибн Молик айнан Саъд ибн Абу Ваққос розияллоҳу анҳудир. Саъд 
отасининг куняси Абу Ваққос, исми Молик. 
Айтиб ўтганимиздек, Саъд ибн Абу Ваққос жасур кишилардан эди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи 
ва саллам жангда тушган ўлжани мусулмонлар ўртасида тенг тақсимлардилар. Заиф, кучсиз, курашда фаол 
иштирок этмаганлар ҳам бенасиб қолмасди. Саъд ибн Молик шуни мулоҳаза қилиб: “Эй Расулуллоҳ, агар 
бирон киши қавм ҳимоячиси бўлса, уники билан бошқалар улуши бир хил бўладими?” деб сўради. 
Яъни, агар бир киши қавм ҳимоячиси бўлса ѐки жангда асосий оғирликни зиммасига олиб, ғалаба 
қозонишда жонбозлик кўрсатса, унинг ҳам, урушда қатнашмаган ѐки қисман қатнашганларнинг ҳам ўлжаси 
бир хил бўладими? Мардонавор курашганларга ўлжадан кўпроқ ажратилса бўлмайдими? 
Унинг бу саволини эшитган Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам таажжуб билан: “Онанг сени 
йўқотиб қўйгур, эй Умму Саъднинг ўғли! Сизлар заифларингиз шарофатидан ризқланасиз, ғалабага 
эришасиз”, дедилар. 
Яъни, эҳ сени қара! Ахир бу умматга Аллоҳ таоло заифлари дуолари, ибодатлари сабаб ғалаба 
беради. Сизлар бечораҳол кишилар туфайли ризқланасиз. 
Юқорида келтирилган ҳадислар матни бир хил. Аммо уларнинг айтилишига турли ҳолатлар сабаб 
бўлган. Бундан чиқди, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам мусулмонларни бир-бирига ѐрдамлашишга, 
заифларни қаровсиз қолдирмасликка муттасил даъват қилиб келганлар. 
Ушбу ҳадис бошқа тузумларда мавжуд “Ишлаган тишлайди, ишламаган тишламайди” деган гап 
Ислом учун етти ѐт бегоналигини кўрсатади. Ислом бошқа жамиятлардан фарқли ўлароқ заифларни, 
камбағалларни қаромсиз қолдирмасликка, уларга яхшилик қилишга чақиради. Бу билан жамият тинч-
тотувлиги сақланади, юрт гуллаб-яшнайди, яхшилик қилган бандалар мартабаси кўтарилади, ризқ-насибаси 
мўл бўлади.