Ózbekstan respublikasi joqari hám orta arnawli biLİmlendiRİw miNİstrliGİ Qaraqalpaqstan Respublikası kásiplik bilimlendiriwdi rawajlandırıw hám muwapıqlastırıw basqarması

12-Tema . Shashtarezge qoyilatuǵın sanitariya hám gigiyena talaplari. Shashtarezlikte sanitariya hám gigiyena .
Shashtárezxanalar gaz, suw, kanalizaciya hám hawa almastirish sisteması menen támiyinlengen bolıwı zárúr. Suw, ishimlik suwı GOST 2874-74 talabına juwap beriwi kerek. Shashtárezxona oraylıq suw támiynatı hám kanalizaciya sistemasına jalǵanǵanda hájetxona hám rakovina qurıladı. Bas jumıs zalida juwılatuǵın bolsa, ol halda xanaǵa 1-2 rakovina o'rnatiladi. Manikyur hám pedikyur bólmelerinde de rakovina bo'lishi zárúr. Xana daǵı temperatura 18-20 °C, bas juwıw hám keptiriw reti kelgendede 22 dáreje, juwınıw bólmesinde 25 dárejeden aspawı kerek. 20 dan artıq jumıs orındig'iga iye bolǵan zallarda hawanı almastırıw hám jaz kúnlerinde sovitib turıw ushın avtomat konditsionerlar ornatıw usınıs etiledi. 3-5 kisi isleytuǵın xanalarda áynek siyasiy gruppası yamasa tuynugi arqalı hawasın almastırıp turıw múmkin.

Shashtárezxona basqarıwshısı keminde 1 jılda bir ret bar­cha xizmetkerlerdi órtning aldın alıwǵa tiyisli kórsetpeler menen tanıstıradı. Dıǵırıq jolaklar hám ótiw jayların zatlar menen to'sib qoyıw qadaǵan etiledi. Qoyılǵan qorǵaw ótkeriwshiler (predoxranitel') ornına

túrli sımlardan paydalanıw qadaǵan etiledi. Xananı qizdırıw ushın elektr ısıtǵıshlarınan paydalanıw, rux­sat etilmegen orında chekiw, shırpı qosıw, sigaret qaldıg'ini taslaw múmkin emes.Shashtárez qandayda bir jayǵa shıqqanda qızıwshı ásbaplardı óshirip ketiwi talap etiledi. Elektr lampalarına, júzimka jalǵanatuǵın jaylarǵa oramalsha hám qaǵazlardı ilib qoyıw, qizdırıw sisteması hám ásbaplar ústine súlgi, paxta prostınyalardı ilib keptiriw qadaǵan etiledi. Qızdırıw ushın isletiletuǵın ásbaplardı ornatıwdan aldın olar astına órtqa shıdam bere alatuǵın zat qoyıw talap qilanadi. Hár 100 m2 ge bir dana órt óshiriw úskenesi bolıwı zárúr. Hámme shashtárezler órtning aldın alıw qaǵıydalarına ámel qılıwları, keminde 3 ayda bir márte shashtárezxonani birotala tazalap tártipke keltiriwde qatnasıwları shárt.

Shashtárezxona basqarıwshısı jumısshılar arasından ustalardı tańlap, ot óshiriwshi toparı tuzib, olardıń oqıwın tashkil etiwi kerek. Basqaravchi órtning aldın alıwǵa móljellangan ásbap hám úskenelaming bar ekenligi hám shayligiga juwap beredi.

Aqırǵı jumısshı xanadan ketip atırǵanda (shıralar, elektr uzatkichlar, qizdırıw úskeneleriniń óshirilganligi) órt qáwipsizligi qaǵıydaları orınlanǵanlıǵı tuwrısında dizimnen ótkeriw dápterine jazıp qaldırishi kerek. Xananı párdazlaw. Bólme diywalları jaqsılap suvoq etiledi. Diywallar shipgacha yamasa 1, 8 m biyiklikkacha maylı boyaw yamasa basqa suw ótpkezbeytuǵın boyawlar menen bo'yaladi. Shashtárezxanalar diywallarına gulli qaǵazlar jelimlew qadaǵan etedi. Járdemshi, bas juwıw, zatlardı saqlaw, hájetxona hám juwınıw bólmeleri diywalları shını kafeller (kafel) menen qaplanadi. Pol bir tegisde boladı, jarıqlar, oylı-shuqır jayları bolmawi kerek. Polni birpara materiallar menen oraw tek sanitariya xızmetkerleri ruxsatı menen ámelge asıriladı. Bólmelerdi remontlaw hám ıqshamlılıǵına ámel qılıw. Bólmelerdi keminde bir jılǵa bir márte aqlaw hám boyaw kerek. Sanitariya xızmetkerleri talabına kóre bir jılda bir neshe márte qılıw da múmkin. Shashtárezxona jumıs baslanıwınan aldın yamasa jumıs tawsılǵannan keyin obdon tazalanadı. Jumıs dawamında bolsa mudam jiynastırılıp turıladı. Shashtárezxona bir ayda bir ret bir kunga yopilib sanitariya ilajı ótkeriledi. Zıyankeslerdi joytıw ushın xlor qarıwmasidan 0, 5 % qosılıp, aralastırılǵan suyıqlıqtan paydalanıw usınıs etiledi. Qırqılǵan shashlar o'tirg'ich átirapından xokandozga supurib alınıp, qattı qaǵazdan tayarlanǵan arnawlı qopga, shelek yamasa awızı jabılatuǵın ıdısqa taslanadı. Jumıs tawsılǵannan keyin (háptede keminde eki ret) jıynalǵan shashlardı qosıw yamasa shıǵındı tasılatuǵın mashinalarǵa artıp jiberiw múmkin. Eger xanada nangórek, kalamush, shıbınlar payda bolsa, sanitariya hám epidemiologiya bólimi xızmetkerlerine shaqırıq etiledi.