Ӛзбекстан Республикасы Жоқары ҳәм орта арнаўлы билимлендириў министрлиги Әжинияз атындағы

Пайдаланылған әдебиятлар 
1. Бахиев А., Даўлетмуратов С. Қарақалпақстанның дәрилик 
ӛсимликлери ҳәм оларды қолланыў//Нукус «Қарақалпақстан» 1986.-67-69б 
2. Холматов Х.Х., Ҳабибов Х.З., Олимхўжаев З.Н. Ўзбекистоннинг 
шифобахш ўсимликлари// «Ибн Сино » Тошкент, 1991.-156-157. 
3. Ҳайдаров Ҳ.Қ., Қ. Ҳ. Ҳожиматов Ўзбекистон ўсимликлери// Тошкент 
«Ўқитувчи»1992.-15б. 
КИМЁ ФАНИНИ ЎҚИТИШНИНГ ЎЗИГА ХОС ХУСУСИЯТЛАРИ 
 
И.Эргашев - доц., М.Мамирзаев - катта ўқитувчи 
СамДУ, Аналитик кимѐ кафедраси 
 
Бозор иқтисодиѐтига ўтилиши билан юқори малакали кадрларни 
тайѐрлаш талаблари таълим тизими олдига янги вазифаларни қўймоқда,
илмий–техникавий революция туфайли ахборотлар ҳажмининг кескин ортиб 
бориши билан тайѐр билимларни эгаллашга қаратилган, асосан ўқитувчининг
фаол меҳнатига асосланган анъанавий таълим ўз аҳамиятини йўқотмоқда. 
Янги педагогик технологияларни хислати шундаки, унда қўйилган 
мақсадларга эришиш кафолатини берувчи ўқув жараѐни режалаштирилади ва 
амалга оширилади. Машғулотларнинг муваффақиятли ўтишининг асосан 
таълим жараѐнини тўғри лойиҳалаштириш, ташкил этиш ва уни амалга 
оширишга боғлиқдир. 
Олий таълим муассасаларида кимѐ фанини ўқитишда замонавий янги 
педагогик технологияларни жорий этиш ва таълим самарадорлигини ошириш 
мақсадида амалда таълимнинг турли усул ва воситаларни қўллашни тадбиқ 
этиш 
учун 
аввало 
таълимнинг 
дидактик 
тамойиллари, 
таълим 
шакллари,ўқитиш воситалари ва ҳакозоларни инобатга олиш муҳим саналади. 
Жумладан, таълим шаклларидан тўғри фойдаланишни ташкил этишда уларни 

---

29 
ўқув жараѐнидан тутган ўрни ҳамда уларга қўйиладиган талабларга эътибор 
қаратиш лозим бўлади. 
Кимѐ 
фанни 
ўрганишда 
талабаларнинг 
ижодий 
фикрларини 
ривожлантиришга таъсир кўрсатиши, соҳага оид тушунчаларни чуқур 
тушуниши, назарий масалалар билан амалиѐтни боғлаш маҳоратини ҳосил 
қилишлари учун маъруза талаб даражасида бўлиши керак. 
Талабаларнинг дунѐқарашини 
шакллантириш, турмиш 
тарзини 
танлашнинг тарбиявий аҳамиятини ошириш, илмийлиги жиҳатдан назария 
асосларини амалиѐт билан, масаланинг қўйилишини илмийлик билан ҳамда 
иқтисодиѐтнинг янги долзарб масалаларига ижодий ѐндашиш керак. 
Олий ўқув юрти ўқитувчилари дарс ўтишда, албатта, ўқув юртининг, 
ундаги таълим олувчиларнинг ўзига хос хусусиятларини ҳисобга олишлари, 
шу билан бирга, уларни дарсга фаол қатнашишларини таъминловчи, 
тафаккурни ўстиришга, ривожлантиришга қаратилган ўқув методларини
қўллашга эътибор беришлари лозим . 
Кимѐ фани ўқитувчисининг фаолияти асосан мутахассисликни амалий 
эгаллаш учун назарий асосни ташкил этувчи техник технологик билим ва 
малакаларни шакллантиришга қаратилади. Унинг фаолияти бир мақсадга, 
яъни талабанинг бир бутун касбий фаолиятини шакллантиришга ҳамда 
малакали мутахассис тайѐрлашга қаратилиши лозим. 
Ўқитувчи дарсни тайѐрлаш ва режалаштиришда ўқув хоналарни 
жиҳозлаш, илмий-техникавий ахборотлар билан танишиш, техник ижодиѐтга 
рахбарлик қилиш, техника соҳасидаги ютуқларни тарғибот этиш зарур. У 
дарс ўтишда талабаларни билиш фаолиятини ташкил этиш, дарсдан ташқари 
вақтда талабалар гуруҳини бошқариш, ўқувчилар меҳнатини ва хордиқ 
чиқаришини ташкил этиш, ўқувчиларни илмий-техник ижодиѐтига раҳбарлик 
қилиши муҳимдир. 
Кимѐ 
ўқитувчисининг 
педагогик 
фаолиятидаги 
энг 
муҳим 
функцияларидан бири ташхисдир. Талабани билиш методикасини эгаллаш 
ўқитувчининг касбий маҳорати асосини ташкил этади. Ўқитувчи томонидан 
бу функцияни юқори методик даражада эгалланиши талабаларни хусусият ва 
сифат кўрсаткичларини тўлиқ ўрганишга имкон яратади.
Кимѐ фанидан педагогик амалиѐтни лойиҳалаш ва уни амалга ошириш 
учун ўқитувчи ўтиладиган машғулотлар турини яхши ўзлаштириб олган 
бўлиши лозим. Буларнинг ҳаммаси ўқитувчига педагогик фаолиятни талаб 
даражасида амалга оширишга ѐрдам беради.. 
Ўтказилган назарий ва амалий тадқиқотларга асосланиб кимѐ фанини 
самарали ўрганиш бўйича хулосаларни бериш мумкин. 
Ҳозирги кундаги энг долзарб масала ва вазифа таълим стандартларини 
ўқув жараѐнига тадбиқ этишдан иборатдир. Таълим мазмунини ислоҳ қилиб, 
у жаҳон таълим сандартларига мувофиқлаштиришда илғор педагогик 
технологияларни жорий этишга алоҳида эътибор берилмоқда. Шунинг учун 
олий таълим муассасаларида кимѐ фанини ўқитишда замонавий, интерфаол 
методлар, инновацион технологияларнинг ўрни ва роли бениҳоя каттадир. 

---

30