%збекстан республикасы халы№

Силлогизм – жу7ма3 шы2ары7ды4 сондай формасы онда 5з-ара логикалы3 байланыслы еки пикирден 6шинши жа4а пикир з1р6рли т1ризде келип шы2ады. Бунда д1слепки пикирлерди4 бири я улы7малы3 тастыйы3ла7шы яки улы7малы3 бийкарла7шы пикир болады. Пайда бол2ан жа4а пикир д1слепки пикирден улы7мара3 болады.
Сонлы3тан силлогизмди улы7малы33а тийкарлан2ан жу7ма3 шы2ары7 деп атаса болады. Мысалы: Барлы3 5симликлер де организм №ара2айлар – 5симлик. Буннан 3ара2айлар организм екенлиги келип шы2ады.
Силлогизмни4 3урамы жу7ма3 тийкарлары 81м жу7ма3тан пайда болады. Жу7мак тийкарлары 81м жу7макта2ы т6синиклер терминлер деп аталады.
Терминлерди4 6лкен яки киши деп аталы7ы олар сыпатлайту2ын т6синиклерди4 к5лемине байланыслы. Терминлер ортасында2ы м6н1сибетти ше4бер ж1рдеминде киши термин, орта термин, 6лкен термин деп ата7 м6мкин. Орта термин 6лкен 81м киши терминди логикалы3 байланыстыры7шы элемент есапланады.
Силлогизм аксиомасы – аксиомалар д1лийлле7сиз шын деп 3абыл етилету2ын теориялы3 пикирлер болып, олар н1тийжесинде бас3а пикирлер тийкарланып бериледи. М1селен егер 31лем пеналда болса, ал пенал сумкада. Онда 31лем де сумкада деген с5з. Ал егер 31лем пеналда болып, пенал сумкада болмаса онда сол н1рсе аны3 31лем де сумкада емес.
Бул жа2дайда пенал 31лем менен сумка арасында2ы д1некер 7азыйпасын ат3арып тур: пенал 31лем менен сумканы я бириктиреди, я болмаса айырады.
Силлогизмдеги орта термин мине усындай 7азыйпаны ат3арады.
Силлогизмни4 улы7ма 3а2ыйдалары. Жу7ма3 тийкарларыны4 шын болы7ы, жу7ма3ты4 шын болы7ы ушын жетерли емес. Жу7ма3 шын болы7ы ушын та2ы да белгили 3а2ыйдалар2а 1мел ети7 керек. Бул силлогизмни4 улы7ма 3а2ыйдалары деп аталады. Олар силлогизмни4 терминлери 81м сол тийкарларына тийисли бол2ан 3а2ыйдалар т5мендегилерден турады.
Силлогизмде 6ш термин: 6лкен, киши 81м орта термин болы7ы керек. Силлогизмни4 жу7ма2ы 6лкен 81м киши терминлерди4 орта терминге бол2ан м6н1сибетине тийкарланады. Сол себепли де терминлер саны 6ше7ден кем яки арты3 болмаслы2ы талап етиледи. Егер терминлер саны 6штен кем болса, жу7ма3 жа4а билим бермейди.
Мысалы: №арлы2аш – ушы7шы 3ус.
Акула – жырт3ыш.
Бул еки пикирди4 арасында логикалы3 байланыс жо3, соны4 ушын да жу7ма3 шы2ары7 м6мкин емес.