Ózbekstan respublikasí xalíq bilimlendiriw ministrligi

2-bap. Jámáát aġzalarınıń ishki tártip hám ádep-ikramlılıq qaġıydalarına ámel qilisbi
6. Tálim shólkeminde ashıqlıq, awızbirshilik, óz-ara isenim, ızzep-húrmet, bir-birine ġamxorlıq qılıw hám de tatıw-doslıq jámáát aġzalarınıń óz-ara munasábetlaridagi zárúrli shártlerden biri esaplanadı.

7. Tálim shólkemi aymaġında hár bir oqıwshı óz uyalı baylanıs quralların óshirip qoyıwı, pedagog hám texnikalıq xızmetkerler hám de keliwshi basqa shaxslar óz uyalı baylanıs quralları (smartfon, planshet hám basqa gadjet apparatlarjni shaqırıw dawısın tolıq óshirip qoyıwı (“Dawıssız" ' jaġdayġa ótkeziwi) shárt.

8. Jámáát aġzaları tálim shólkeminde tómendegilerge ámel etiwleri kerek:

Oqıwshılar tálim shólkemine mektep formasında, mektep administraciyası hám pedagog xızmetkerler bolsa mektep Ustavida belgilengen kiyimde keliwleri;

pedagog sha'ni hám salawatın húrmet etken halda oqıtıwshılar óz-ara munasábetlerde bir-birine “Siz” dep shaqırıq etisleri;

baslıq, pedagog xızmetkerler óz-ara munasábetlerde birden-bir jámáát retinde húrmet, doslıq, awızbirshilik, hadallıq hám ádalat principlerıge ámel etisleri;

oqıtıwshılar hám oqıwshılar tastıyıqlanġan shınıġıwlar kestesi tiykarında jumısqa hám sabaqġa waqıtında keliwleri;

tálim shólkemi aymaġı hám koridorlarınıń ońınan júriwleri;

jámáát aġzaları bir-birine dus kelip qutlıqlawları, bunda, oqıwshılar oqıtıwshılarġa, kishi jasdaġılar úlken jasdagilarga birinshi bolıp sálem beriwleri {ushbu jaġdaylarda qo4 berip soranıwısh esaptan tısqarı bo4 ib, jası úlken shaxslar yamasa hayal-qızlar birinshi bo4 ib qo4 uzatganidan keyin ġana olarġa juwapan qo4 uzatıwları usınıs etiledi);

pedagog hám texnikalıq xızmetkerlerden jumıs waqtında korporativ kiyinish usılına kóre, erkin háreketleniw ushın qolay hám kásibi uyqas halda kiyinishlari;

kiyimlerdiń oġada tar yamasa oġada keń pishimde bolmawi;

kiyimlerdiń taza hám utyuglangan bolıwı ;

xızmetkerlerdiń túrli dinge sıyınıw hám konfessiyalar hám de túrli submadaniyatlarga tiyisliligin sáwlelendiriwshi kiyimlerde bolmawi;

hámme tarepinen tan alınġan milliy-dástúriy sırtqı kórinislerge hám ruwxıy -ikramlılıqlıq tárbiyaġa qarsı kelmaytuġın yamasa sport (sabaq processinde arnawlı yamasa sport kiyiminde dene tárbiyası hám shaqırıwġa shekem baslań 'ich tayarlıq pánleri oqıtıwshılarınıń júriwine ruxsat beriledi, sonındek, tálim shólkemi aymaġında ótkeriletuġın túrli sport hám ko'ngilochar ilajlar bunnan tısqarı ) kiyimlerinde bolmawi;

er adamlar máwsimge qaray - klassik usıl daġı shalbar, kostyum-shalbar (múmkinshiligi barınsha qara, toq kók reńdegi), kóylek (aq, hawarang hám sol sıyaqlı ), galstuk, ayaq kiyim (qara reńde boHishi usınıs etiledi) kiyiwi;

hayallar máwsimge qaray - klassik usıl daġı yubka, kostyum-yubka (múmkinshiligi barınsha qara, toq kók reńdegi), hawa temperaturasına qaray klassik usıl daġı shalbar (múmkinshiligi barınsha qara, toq kók reńdegi), deneni ashıq kórsetip turmaytuġın kofta (aq, hawarang hám sol sıyaqlı ), kóylek, ayaq kiyim (qara reńde bodishi usınıs etiledi) kiyiwi kerek.

(Mektep ustavi menen tadim shólkemi administraciyası hám pedagog xızmetkerleri formasınıń reńi hám qosımsha belgilerine usı qaġıyda talaplarınan kelip shıqqan halda ózgertiwler kiritiliwi múmkin.)

Sonıń menen birge, xızmetkerlerdiń sırtqı kórinisi boyınsha tómendegi talaplar belgilenedi:

denesiniń ashıq bólegine tatuirovka túsirilmagan yamasa pirsing etilmegen bolıwı, shashı tártipke keltirilgen hám jaqtı (ġayrıoddiy) reńlerge bo'yalmagan bolıwı ;

er adamlaming saqalı alınġan bolıwı ;

qulaq hám barmaqlardan tısqarı denediń túrli bólimlerine sırġa yamasa metall buyımlar taqib júrmesligi;

hayallar júzin kózge taslanatuġın dárejede párdaz etpesligi, tırnaġın uzın etip o'stirmasligi, kórinisi ápiwayı bolġan sırġa taġıwı kerek.

9. Tálim shólkemi aymaġında jámáát aġzalarınıń ata-analar (olardıń o'mini bosuvchi shaxslar ) menen munasábetleri óz-ara húrmet hám hushmuomalalik principlerıge tıykarlanıwı kerek, qandayda bir bir tárep tárepinen basqasınıń ózligine kamsituvchi hatti-háreketlaming júz etiliwine jol qoyılmaydı.

Ata-analaming (olardıń o'mini bosuvchi shaxslar ) tálim shólkemindegi sabaq procesine tartılıp ketiwi múmkin emes, tárepler oTtasida júzege keletuġın hár qanday bahsli jaġdaylar tek ġana mektep administraciyası (direktor jáne onıń oTinbosarlari) hám de mektep psixologı menen sabaq procesine irkinish bermegen jaġdayda sheshiledi.

Tárepler joqarıdaġı talaplarġa ámel etpegen jaġdaylarda jaġdaynı turaqlılastırıw ushın jergilikli ózinen-ózi basqarıw hám aymaqlıq ishki jumıslar shólkemlerine shaqırıq etiledi.

10. Oqıwshılarga tálim shólkeminde tómendegiler qadaġan etiledi:

tálim shólkemine mektep Ustavida qadaġan etilgen lipas hám túsde, atap aytqanda, ul balalar kalta shalbar, futbolka, tapochkalarda hám qız balalar kalta, ashıq. tar hám deneni ashıq kórsetiwshi kiyimde keliwi hám de túrli hil taqinchoqlar taġıwı ;

óz-ara munasábetlerde insan ózligin hám salawatın muqatıw, aqıret etiw hám biyhaya sóyleme isletiwi;

nızam menen qadaġan etilgen, milliy hám ulıwmadunyalıq qádiriyatlarġa tán bolmaġan yamasa tálim shólkeminiń ishki munasábetlerine tiyisli, sonıń menen birge, tálim shólkemi hám oqıtıwshı abıraysın túsiriwge qaratılġan munasábetler sawlelengen audio hám de videomateriallami túrli social tarmaqlarġa jaylastırıwı yamasa odan túrli nápsiqaw maqsetler jolında paydalanıwı ;

sabaq processinde malaqaylar (naushnik) arqalı uyalı baylanıs quralları hám hár qıylı audio apparatlardan paydalanıwı, sabaq procesin uyalı baylanıs quralınıń kamerası arqalı súwretke alıwı ;

tálim shólkemi kompyuterlerinde tálim shólkemine tiyisli bolmaġan maġlıwmatlami, sonıń menen birge, nızam hújjetlerinde názerde tutılġan balalaming jas qásiyetlerine uyqas bolmaġan túrli videomateriallar, nızamġa qarsı diniy maġlıwmatlar, biyhaya pát, milliy, ırqiy, etnik, diniy kekti, zorlıqshılıqtı targhb etiwshi, pomografik xarakter degi hár qanday video, audio

hám fotomateriallami tayarlaw, saqlaw, paydalanıw hám targhb etiw.

11. Oqituvchilarga tómendegiler qadaġan etiledi:

jámáát aġzaları hám basqalaming ózligin hám salawatın muqatıw ;

oqıwshılami sabaq shınıġıwlarınan negizsiz shıġarıp jiberiw yamasa kiritpeslik;

“Shıġıw” gúńgirtog'i shalınġannan keyin oqıwshılami sinfxonada ustap ohirish;

sabaq shınıġıwlarında diniy úgit aparıw ;

tálim shólkemine hám sabaq shınıġıwlarına spirtli ishimlikler tutınıw etken, shash -saqaldı tártipke keltirmegen hám kiyinish odobiga ámel etpegen halda keliw;

tálim shólkemi aymaġı hám bınasında spirtli ishimlikler hám temeki ónimlerin tutınıw qılıw ;

mektep aymaġı hám bınasında oqıwshılardıń tálim-tárbiyasına baylanısı bolmaġan hár qıylı ilajlar (tugHlgan kip, yubiley, iftorlik hám basqa ilajlar menen bog 4 iq bayramġa say dasturxanlar ) ni shólkemlestiriw.

12. Tálim shólkemi administraciyası hám pedagog xızmetkerlaming jumıs iskerligine tiyisli máseleler boyınsha sheriklik qılıwda bir táreptiń basqa tárepke qısıw ótkeziwine yamasa soġan háreket etiwine, sonıń menen birge, ádalat principlerıge yamasa tálim shólkemi máplerine qarsı bolġan qararlar tayarlanishiga jol qoyılmaydı.

13. Oqituvchi hám oqıwshılardıń tálim-tárbiya processindegi óz-ara munasábetleri “Ustaz -shákirt” dástúrı tiykarında tártiplestiriledi.

14. Tálim shólkeminde sabaq shınıġıwlarınıń baslanıwı hám tawısıwı “Kirisiw” hám “Shıġıw” qońırawları menen tártiplestiriledi. “Kirisiw” gúńgirtog'i sabaq baslanġanlıġın ańlatadı, ol shalınıwı menen barlıq oqıwshılar sabaq kesteinde belgilengen tiyisli klass bólmelerine pán oqıtıwshılarınan aldın kirisiwedi.

15. Tálim shólkeminde ohkaziladigan sabaq shınıġıwları baslanıwında :

oqıtıwshı klasqa kirip keliwi menen oqıwshılar húrmet maydanınan orınlarınnan turġan halda kútip alıwları, bir dawıstan “Assalawma aleykum” (ms tili hám ádebiyatı yamasa shet tili pánlerinde tiyisli tilde qutlıqlaw ) dep sálem beriwleri;

oqıtıwshı “hám aleykum assalam” (orıs tili hám ádebiyatı yamasa shet tili pánlerinde tiyisli tilde qutlıqlaw ) dep álik alıwları jáne onıń ruxsatınan keyin oqıwshılar orınlarınġa otırıwları, bunda 1-4-klass oqıwshıları oqıw kúniniń birinshi sabaq saatında, 5-11-klass oqıwshıları hár bir sabaqta klasqa kirgen pán oqıtıwshına tap sonday tártipte munasábette bolıwı kerek.

16. Tálim shólkeminde “Shıġıw” gúńgirtog'i shalınıwı menen oqıwshılar oqıtıwshınıń ruxsatı menen klass reti kelgendeni tark etediler. Oz gezeginde, oqıtıwshı sabaq temasın akademikalıq saat reglamentına muwapıq tuwrı bólistiriwi talap etiledi.

Oqituvchi klasstan shıġıp atırġanda oqıwshılar orınlarınnan turıwları, “Qayır, salamat bolıń!” dep húrmet kórsetiwleri kerek.

Sabaq waqtında oqıwshına oqıtıwshınıń ruxsatisiz klass reti kelgendeden shıġıp ketiwine jol qoyılmaydı.

17. Oqituvchilarning ishki tártip hám ádep-ikramlılıq qaġıydalarına tiyisli minnetlemeleri:

usı qaġıydalarġa ámel qılıwda oqıwshılarġa ibrat bolıp, jeke úlgi kórsetiw, olar menen dos sıpatında munasábette bolıw ;

tálim shólkemi máplerine qarsı bolġan minez-qulqlardan tiyilish;

qandayda bir-bir qolaysız waqıya yamasa hádiyse júz bersa, asıġıslıq menen tálim shólkemi administraciyaın xabarlı qılıw ;

tálim shólkeminiń sha'ni hám orınına daq túsiretuġın hár qanday jaġdaylardıń aldın alıw ;

tálim shólkemi tuwrısındaġı informaciyalardan onıń mápleri hám abıraysına zıyan jetkiziw ushın yamasa óz mápleri jolında paydalanmaslik;

usı qaġıydalami barlıq ulıwma bilim beriw mekteplerinde hár aynıń birinshi háptesi juma kúnlerinde ótkeriletuġın “Tárbiyalıq soaf'larda keń túsintirip barıw ;

jaslar arasında saw turmıs tárizin keń targ'ib qılıw, olardı zıyanlı ádetlerden hám basqa túrli ólimli abaylar hám de jámiyetimiz ushın jat bolġan diniy hám ekstremistik tásirinlerden, tómen dárejeli “ġalabalıq mádeniyat” topılıslarınan agah etip barıw.

18. Oqıwshılardıń ishki tártip hám ádep-ikramlılıq qaġıydalarına tiyisli minnetlemeleri:

a) tálim shólkemi jayı jáne onıń aymaġında :

tálim shólkemine shınıġıwlar baslanıwınan 10 -15 minuta aldın, mektep formasında keliw;

taza hám azada kiyinish, sárenjam -sarishta júriw, shashlardı ıqshamlı hám tártipke keltirilgen halda tutıw ;

ózinden kishilerge salıstırġanda ızzepte bo dish, úlkenlerge bolsa húrmet kórsetiw;

oqıtıwshılar hám tálim shólkemine kelgen qonaqlar menen ushrashqande sálem beriw;

tálim shólkemi múlki (parta, stol, stul, doska, ósimlikler, haywanot dúnyası hám taġı basqalar ) hám oqıw úskeneleri (kompyuter texnikası, labaratoriya úskeneleri, sinfhonalardagi stend hám bannerler) gd. ıqtıyatlıona munasábette bodish;

tálim shólkemi yodaklarida tınıshlıqtı saqlaw, ishki taitib hám ádep-ikramlılıq qaġıydalarına qatań ámel qılıw ;

tálim shólkemine oqıw -quralları, sabaq kesteinde belgilengen sabaqlıqlar hám dápterler menen keliw (oqıwshılar ushın mo4 jallangan zárúr oqıw qurallarınıń bo 4 ishi) \

tálim shólkemi aymaġında telefonın óshirip, (smartfon, plans het hám basqa gadjet apparatlar ) portfel yamasa sumkasi hám sol sıyaqlılarġa salıp qoyıw ;

shıġındılardı mektep jayı hám aymaġındaġı arnawlı belgilengen ıdıslarġa taslaw ;

b) sabaq shınıġıwlarında :

tiyisli sabaqlıq hám zárúr oqıw quralları menen qatnasıw ; waqtın hám dıqqatın oqıw procesine tiyisli bodgan maqsetlerge jumsaw hám qaratıw ;

oqıtıwshına shaqırıq qılajaq yamasa sorawına juwap bermekshi bodganda qodini kodarib ruxsat soraw ;

sanitariya -gigiyena hám texnika qawipsizlik qaġıydalarına ámel qılıw. v) tánepisde:

óz oqıw jayın taza saqlaw hám tártipke keltiriw; náwbettegi sabaq bolatuġın klass reti kelgendege waqıtında ótiw; pán oqıtıwshınıń kórsetpesi boyınsha sinfni kelesi sabaqġa tayarlaw ; úlken tánepis waqtında gezekshi oqıwshılar tárepinen klass reti kelgendediń tazalıġın támiyinlew;

g) tálim shólkemi asxanasında : awqatlanıwdan aldın hám keyin qolın juwıw ;

ulıwma awqatlanıw jaylarında belgilengen taitib qaġıydalarġa ámel qılıw ;

taġamlami alıwda “gezekke turıw” rejimine ámel qılıw hám múmkinshiligi barınsha social aralıqtı saqlaw ;

tirbandlik jaġdayında ustazlar, ózinden kishilerge hám qızlarġa húrmet kórsetiw;

awqatlanıw waqtında shawqım solmaslik;

ıssı hám suyıq awqatlardı alıwda hám tutınıw qılıwda ıqtıyatlı bolıw ;

asxanadan alınġan awqat hám ishimliklerdi asxananıń ózinde tutınıw qılıw ;

awqatlangandan keyin ıdıslardı jiynastırıp qoyıw ;

d) tálim shólkemi kitapxanasında : kitapxana xızmetkerleri menen kishi piyilde bolıw ; kitaplar hám úskenelerge ıqtıyatlıona munasábette bolıw ; kitaplami alıw hám tapsırıw tártip-qaġıydalarına ámel qılıw.

e) sport zalı (kompleksi) d2 i\

sport zaliga tán bodgan kiyim hám ayaq kiyimde kirisiw; sport inventarlaridan aqılġa say hám nátiyjeli paydalanıw ; shınıġıwlardan keyin sport inventarlarini belgilengen jaylarġa qayta tapsırıw ;

sport kompleksiniń belgilengen tártip-qaġıydalarına tolıq ámel qılıw.

19. Oqıwshılarġa tómendegiler qadaġan etiledi:

a) tálim shólkeminde jáne onıń aymaġında ;

ózgelerge salıstırġanda fizikalıq kúsh isletiw yamasa psixologiyalıq qısıw ohkazish; sabaq shınıġıwları waqtında tálim shólkemi aymaġında sebepsiz júriw; tálim shólkemi yodaklari, klass bólmeleri, asxana hám kitapxanasında negizsiz túrde bálent dawısta sóylesiw;

tálim shólkemi aymaġında bálent dawısta sóylewiw, qaġaz hám basqa shıġındılardı (belgilengen orınlardan sırtda) qaldırıp ketiw;

muqabasında ruwxıylıqġa qarsı bolġan suwretler túsirilgen jazıw dápterlerinen paydalanıw ;

túrli narkotik hám psixotrop elementlar, spirtli ishimlikler hám temeki ónimlerin tutınıw qılıw hám de tarqatıw ;

tálim shólkemi aymaġına hár qıylı pirotexnika quralları, pnevmatik qurallar, ótkir kesetuġın hám tig'li buyımlardı alıp keliw;

uyalı baylanıs quralları arqalı “ġalabalıq mádeniyat”, hár qıylı jat ideyalardı targhb etiwshi hám terroristik-ekstremistik xarakter degi audio hám video materiallar hám de pomografik xarakter degi maġlıwmatlami kóriw hám tarqatıw ;

uyalı baylanıs quralların moynına osib alıwı, kóylek, shalbar, yubkalari qaltalarında hám sol sıyaqlılarda saqlaw.

b) sabaq shınıġıwları (klass bólmeleri) ddi\

sabaq waqtında ohinsiz sóylesiw, awqatlanıw, saqich shaynaw ; qaġaz hám basqa kereksiz zatlami qaldırıp ketiw;

shınıġıwlar juwmaqlangunga shekem tálim shólkemi aymaġınan oqıtıwshılar ruxsatisiz tısqarına shıġıw ;

jazba jumıslar hám aralıq qadaġalawlardı orınlaw waqtında shetten járdem soraw ; basqa oqıwshılar tárepinen tayarlanġan tapsırmalar yamasa jazba islerdi óz atınan tapsırıw ;

telefonnan (smartfon, planshet hám basqa g'adjet apparatlar ) paydalanıw, onı parta ústine qoyıw.