Mahalliy qurilish materiallaridan foydalanib bino loyihalash

MAHALLIY QURILISH MATERIALLARIDAN FOYDALANIB BINO LOYIHALASH

Mahalliy devor materiallari orasida ma’lum darajada birikkan, kuydirilgan tuproqlardan qilingan devor materiallari tabiiy toshlar bilan bir qatorda turadi. Bu materialdan asosan o'rmonsiz, quruq iqlimli va yozi uzoq bo'lganrayonlar ( 0 ‘rta Osiyo, Shimoliy Kavkaz, Qrim, Ukraina)da uylar quriladi. Tuproq materiallaridan devorlar quyma (maxsus qoliplar yordamida) yoki oldindan tayyorlangan yig'ma tuproq bloklardan ko'tariladi. Bunday devorlarga to'ldiruvchisiz toza loydan quyilgan xom g'ishtlardan, somonli loydan tayyorlangan xom g'ishtlardan ko'tarilgan devorlar misol bo'ladi. Bunday devorlami suvga chidamliligini oshirish uchun ularga ohak, saqich yoki qatron qo'shiladi. Bunday bloklar terrolitli deb ataladi. Tuproq bloklar terilgandan so'ng 5% gacha, quyma devorlarda 18% gacha hajmi kich- rayishini nazarda tutish kerak.

Tuproq betondan (paxsadan) devor qurish. Qadimdan ota-bobolarimiz tuproq-loydan pishiq va mustahkam devorlar qurib kelgan. Shu kunlarda ham bunday devorlardan uy qurish o'z ahamiyatini yo'qotgani yo'q.Paxsa uchun O'zbekiston rayonlarida asosan toza soz tuproq ishlatiladi. Paxsa uchun toy tayyorlashda, awal, yer yumshatilib, so'ng suv quyib tuproq ivitiladi.2—3 kun loy tindiriladi, so'ngra bir necha marta ag'darilib, loy sozlanadi. Nihoyat tayyor bo'lgan loyni pishitib, poydevor ustiga bo'lak-bo'lak qihb, yotqiza boshlanadi. Ma’lum balandlikka ko'tarilgandan so'ng paxsa devorlarining tashqari va ichkari tomonlari belkurak yordamida tekislanadi. Albatta, poydevor va devor orasida suvdan saqlaydigan qatlam bo'lishi shart .
Devorlaming ustivorligini ta’minlash uchun devor qalinligi kamida 50 sm bo'lgani ma’qul. Tuproq blokdan qurilgan binolar unchalik chidamli, ya’ni umrboqiy bo'lmaydi. Shu ko'rsatkichni ko'tarish uchun turh tadbirlar (kuydirib pishirish, turli materiallar bilan armatura vazifasini bajarish kabi) joriy qilingan. Paxsani yomg'irdan saqlash maqsadida somonli loy bilan suvaladi.