Ózbekstan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí bilimlendiriw ministirligi

Quyash aktivliktiń jas balalarǵa tásiri. hár qanday sirtqı kernew jas balalarda úlken psixologiyalıq, emotsional hám fizikaviy kernewlerge baslawshı boladı. Kosmik hám geofizik ekstremal jaǵdaylarda eń dáslepbola energetikası jábir kóredi, nerv, endokrin, júrek qan - tamır, dem alıw hám basqa sistemalartomonidan funktsional buzılıwlar tez gúzetiledi. Bala ıshteyi joǵaladı, uyquning aynıwı hám qáwipleniw baslanadı. Geyde bolsa onıń temperaturası da kóterilip turadı. Ekstremal jaǵday tawısıwı menen barlıq ózgerisler norma dárejesine kelip, bunda jańa kesellikten qáweterlenip onı emlewge kirisiw jaramaydı. Geomagnit jaǵday ózgerisleri tásirine beriluvchan bala organizmin hár qanday dáriler menen emlewge kirisiw jaramaydı, kerisinshe qápelimde unamsız aqıbetler keltirip shıǵarıwı múmkin. Bunda balaǵa tek jaqınlarınıń itibarları zárúr boladı. Bul waqıtta balalar mektep jumısların júdá aste atqaradılar, olardıń dıqqatları buz'ladı, geyde agressivlashadilar hám tez ashshıları shıǵıs bolıp qaladılar. Geomagnit aktivliktiń jańa oqıw jılınıń baslanıwı menen rawajlanıwı taǵı jańa mashqalalardi keltirip shıǵaradı. Bunda balalarda mektep materialların tek ǵana mexanik yadlaw emes, bálki dóretiwshilik pikirlab úyreniw ixtiyori artadı.
Geomagnit maydan qozǵalańlanishlari tásirin insanlar seziwsheńligi indivudialxarakter da kásip etedi. Quyash aktivligi waqtında tuwılǵan adamlar magnit dúbeleylerine salıstırǵanda kem tásirli boladılar. Barǵan sayın kóplegen maǵlıwmatlar onada homilaning rawajlanıw waqtında sırtqı faktorlarning tásiri, ana organizmindegi ózgerisler, ol yamasa bul túrdegi ekstremal ózgerislerge salıstırǵanda turaqlılıǵın hám birpara keselliklerge salıstırǵanda shıdamlıgini támiyinleydi. Bul sonı kursatadika kosmik, geofizik hám basqa faktorlar, olardıń óz-ara munasábeti hám olardıń balalı ana organizmine tásir ritmi hár birewimiz organizmimizdegı ishki biologiyalıq saattı zaryadlaydı.
Keyingi 170 jıl dawamında quyash aktivligin analiz qılıw 11 jıllıq cikldıń maksimumi 2001 jılda gúzetilgeni olar ishinde eń kúshlisi esaplanadı. SHu sebepli ilimpazlarımız kosmik tásirinlerdiń biosferaǵa tásiri 2000 - 2001 jıllar, 2004 - 2006 jıllarda artpaqtası nátiyjesinde jerdiń seysmologik jaǵdayı kusheytiwi tuwrısında shama etiwge tiykar boldı.